վարժ․ 569

ա) 3* (72 : 18) + 7 * (81 – 70) = 89
բ) (925 – 890) * 4 – 2 * (600 : 15) = 100
գ) (379 + 621) : 125 + (94 – 31) * 8 = 512
դ) (32 * 5) * 4 + (600 : 100) : 3 = 642

վարժ․ 570

ա) 1204
բ) 17, 10 մնցրդ.
գ) 36
դ) 200

վարժ․ 577

արդեն արել ենք այս վարժությունը տնային աշխատանքում

վարժ․ 580

այո։

վարժ․ 583

1200 կգ ձավար կա։

1000 կգ-ը պարկերի մեջ է,
մնացածը արկղերում։

1 արկղ = 10 կգ

քա՞նի արկղ կա։

լուծում․
1) 1200 – 1000 = 200
2) 200 : 10 = 20

պատ․ 20

վարժ․ 586

հավասար կշեռք կար․

1 կողմում 1 աղյուս, իսկ մյուս կողմում երկուկիլոգրամանոց կշռաքար և կես աղյուս

1 աղյուսի զանգվածը = ?

լուծում․
Եթե մի կողմում կա մի կես աղյուս ու մի երկու կիլոգրամանոց կշռաքար, դա նշանակում է որ կես աղյուսը 2 կիլոգրամ է։
1) 2 * 2 = 4

պատ․ 4

վարժ․ 510

ա) (2,158 – 208 : 104) – (394 – 2,527 : 19) = 1,895
բ) (1,567 + 891 : 33) : (78 – 2,052 : 27) = 797
գ) (291 – 138 : 23) * (374 + 1,287 : 33) = 117,705
դ) (71 + 132,342 : 14) + (1,546 – 847 : 121) = 11,063

վարժ․ 533

?

վարժ․ 536

24,222

վարժ․ 562

ձեթը պահվում է 3 տեսակ անոթների մեջ․

2 լ, 3 լ, 6 լ

6 լ անոթների քանակը = 4 * 2 լ անոթների քանակը/ 2 * 3 լ անոթների քանակը

6 լ անոթների իրար հետ պահում են 48 լ

? լ

լուծում.
1) 48 : 6 = 8
2) 8 : 4 = 2
3) 2 * 2 = 4
4) 8 : 2 = 4
5) 4 * 3 = 12
6) 12 + 4 + 48 = 64

պատ․ 64

վարժ․ 577

ա) Անկյունագծերով

ա1) 161,206

ա2) 18,757

բ) Հորիզոնական

բ1) 54.321

բ2) 2335

գ) Ուղղաձիգ

գ1) 99,999

գ2) 0

վարժ․ 584

սկահակում կար 8 տանձ ու 11 խնձոր։

10 պտուղ վերցրին։

գոնե մի՞ խնձոր մնաց։

պատ․ այո

վարժ․ 500

բաժանելի

վարժ․ 505

? : 7 = 9, 3 մնացորդ

լուծում․
1) 7 * 9 = 63
2) 63 + 3 = 66

պատ․ 66

վարժ․ 508

ա) 24 : 2 = 12
բ) 6 : 3 = 2
գ) 120 : 40 = 3 * 1
դ) 6 * 20 = 240 : 2
ե) 14 : 7 = 24 – 22
զ) 45 : 15 = 24 : 8

վարժ․ 513

պատ․ 6

վարժ․527

պատ․ 3 * բաժանելի

վարժ․543

ա) 1,176 : 42 = 28
բ) 1,512: 28 = 54
գ) 7,137 : 549 = 13
դ) 8,610 : 123 = 70
ե) 10,375 : 83 = 125
զ) 95,918 : 318 = 301, մնացորդ․ 200

վարժ․546

վարժ․550

բաժանելի

վարժ․559

վարժ․563

3 սուփ

սուփ 1 = 103
սուփ 2 = 97
սուփ 3 = 89

36
սուփ 1 —-> սուփ 2
22
սուփ 2 —-> սուփ 3
21
սուփ 3 —-> սուփ 1

ամենաշատ ունեցողը ինչքան-ով շատ ունի ամենաքիչ-ից

լուծում․
1) 103 – 36 = 67
2) 97 – 22 = 75
3) 89 – 21 = 68
4) 67 + 21 = 88
5) 75 + 36 = 111
6) 68 + 22 = 90
7) 111 – 88 = 23

պատ․ 23

վարժ․423

ա) 61 – 12 = 49
բ) 216 – 108 = 108
գ) 328 – 77 = 251
դ) 503 – 305 = 198
ե) 766 – 276 = 490
զ) 1135 – 351 = 784

վարժ․426

գիրք – 1036

257 կարդացած էջ

մնացած էջ – 257 = ?

լուծում․
1) 1036 – 257 = 779
2) 779 – 257 = 522

պատ․ 522

վարժ․448

նոռմալ հանում ես թվերը։ Եթե թիվը որից հանում ես փոքր է մյուս թվից, մի կարգ-ով մեծ թվից վերցնում ես մի կարգային միավոր։
Օրինակ․
1)
_
||
547
– 381
_____
6

2)
547 —> 4
547 —> 14
547
– 381
_____
6

3)
14 – 8 = 6

547
– 381
_____
66

վարժ․451

ա)
6307
–  621
______
5686

բ)
37453
–  7892
______
29561

գ)
1306
–  878
______
428
դ)
9908
–  621
______
9287

Կատարելով դիտարկումներ  կհամոզվեք, որ նյութերը հանդես են գալիս տարբեր վիճակներում։ Որոշ նյութեր սովորական պայմաններում հեղուկ վիճակում են, մյուսները՝ գազային, երրորդները՝ պինդ։ Կախված պայմանների փոփոխությունից՝ նրանց վիճակները կարող են փոփոխվել:

Օրինակ՝ ջուրը տնային պայմաններում հեղուկ վիճակում է, սառեցնելիս հեղուկ վիճակից վերածվում է պինդ վիճակի՝ սառույցի, իսկ տաքացնելիս՝ գազային վիճակի՝ գոլորշու: Սառույցը ջրի պինդ վիճակն է, իսկ գոլորշին՝ գազային: Ոսկին սովորական պայմաններում պինդ վիճակում է, շատ բարձր ջերմաստիճանում հալվում է և վերածվում հեղուկի, իսկ ջերմաստիճանն ավելի բարձրացնելու դեպքում սկսում է եռալ և վերածվել գազի։
Նյութը, կախված պայմաններից, հիմնականում լինում է պինդ, հեղուկ կամ գազային վիճակում։
Դիտարկենք տարբեր մարմիններ և, պարզ փորձեր կատարելով, ծանոթանանք դրանց որոշ հատկություններին։
Վերցնենք ապակուց, երկաթից և պղնձից պատրաստված ձողեր, որոնք սովորական պայմաններում պինդ վիճակում են։ Դժվար չէ համոզվել, որ այդ նույն պայմաններում ինչ դիրքով և որտեղ էլ դնենք այդ ձողերը, դրանք կպահպանեն իրենց ձևն ու ծավալը։
Պինդ մարմինները պահպանում են իրենց ձևն ու ծավալը։
Սա պինդ մարմինների հատկություններից է։
Այժմ դիտարկենք հեղուկները։ Վերցնենք 50 մլ ծավալով որևէ հեղուկ, օրինակ՝ մասուրի հյութ, և լցնենք բաժակի մեջ։ Նա կընդունի բաժակի ձևը։ Եթե լցնենք մեկ այլ անոթի մեջ, ապա կընդունի այդ անոթի ձևը, բայց նրա ծավալը կրկին կմնա 50 մլ։ Դա նշանակում է, որ մի անոթից այլ անոթ տեղափոխելիս հեղուկի ծավալը պահպանվում է, բայց ձևը փոխվում է՝ ընդունում է այն անոթի ձևը, որտեղ լցված է:
Հեղուկները պահպանում են իրենց ծավալը, բայց ձևը՝ ոչ։ Սա հեղուկների հատկություններից է:
Դիտարկենք գազային վիճակում գտնվող նյութերից օրինակ՝ օդի նմանատիպ հատկությունը: Եթե օդով լի գնդակը սեղմենք, ապա նրա ձևը կփոխվի, և բնականաբար այդ նույն ձևը կստանա նաև նրանում եղած օդը: Եթե գնդակի ծավալը փոքրացնենք՝ նրա մի մասը սեղմելով, ապա այդ նույն ծավալը կստանա նաև նրանում եղած օդը: Դժվար չէ հետևություն անել, որ գնդակի մեջ լցված օդն ընդունում է տվյալ գնդակի ձևն ու ծավալը: Գնդակի ձևի ու ծավալի փոփոխությունից փոփոխվում են նաև նրանում եղած օդի ձևն ու ծավալը:
Գազերը չեն պահպանում ոչ իրենց ձևը, ոչ ծավալը և զբաղեցնում են իրենց տրամադրված ողջ տարածքը։
Սա գազերի հատկություններից է:

Հետաքրքիր փորձեր ջրի հետ:

Առաջադրանք 1
Թվարկե՛ք 2–ական նյութ, որոնք սովորական պայմաններում հետևյալ վիճակներում են.
ա) պինդ․ փայտ, քար բ) հեղուկ․ ջուր, սնդիկ գ) գազային․ ծուխ, թթվածին

Առաջադրանք 2
Թվարկե՛ք առնվազն 5 նյութ, որից կարելի է բաժակ պատրաստել։

Ապակի, կավ, փայտ, պլասմաս, կեռամիկա, թուղտ

Առաջադրանք 3
Առանձնացրեք ստորև տրված նյութերը և տեղադրեք աղյուսակի համապատասխան սյունակներում` պինդ —  հեղուկ  — գազային
Պղինձ, ջուր, կաթ, նավթ, ոսկի, ապակի, թթվածին, գոլորշի, ջրածին, փայտ, պողպատ, արծաթ:

պինդ – պղինձ, ոսկի, ապակի, փայտ, պողպատ, արծաթ

հեղուկ – ջուր, կաթ, նավթ, ջրածին

գազային – թթվածին, գոլորշի

1. Կոմիտասի «Աշուն գիշեր» բանաստեղծությունն անգի՛ր սովորիր:

Աշուն գիշեր

Ձյունիկ լուսին

Սարի ուսին,
Դեղին — կարմիր շաղալեն,
Ալիք — ալիք խաղալեն,
Ծովի ծոցին՝
Ալ ժապավեն
Տվել բոցին։

Ծառեր, հողմեր,
Ամեն կողմեր,
Թռչուն դառել երգելով,
Հեռու — հեռու հերկելով,
Երան — երան
Թռչելով
Օդի վրան։

2. Բանաստեղծության մեջ ի՞նչն է շատ՝ գույնը,ձայնը, թե՞ շարժումը:

ամենաշատը շարժում կա

3.Ուրբաթ օրը պատրաստվում ենք իրականացնել ճամփորդություն դեպի Ղառղառավանք: Բլոգումդ դո՛ւրս գրիր տեղեկություններ Ղառղառավանքի մասին: Պատմի՛ր ընկերներիդ:

վարժ․398

ա) 9 * 1075 = 9,675
բ) 7 * 576 = 4,032
գ) 43 * 935 = 40,205
դ) 72 * 402 = 29,448
ե) 182 * 3,746 = 681,772
զ) 19,074 * 87  = 1,659,438

վարժ․399

ա) 8, 8
բ) 2, 0
գ) 2, 2
դ) 4, 4, 9
ե) 3, 3, 7, 4
զ) 1, 5, 1

վարժ․403

ա) (5 * 4 + 6) * 10 = 260
բ) (8 * 6 + 2) * 7 = 350
գ) 3 * (4 + 6) * 5 = 150
դ) (52 + 8) * (3 + 7) = 600
ե) 30 + (10 + 6) * 9 = 174
զ) 5 * (30 + 11) + 84 = 289

 

վարժ․406

վարժ․409

երկու դարակ

դարակ 1-ի գրքերը + դարակ 2-ի գրքերը = 74 գիրք

դարակ 1-ից մյուսը տեղափոխել 13 գիրք = հավասար դարակներ

դարակ 1 = ? գիրք

դարակ 2 = ? գիրք

լուծում․
1) 74 : 2 = 37
2) 37 + 13 = 50
3) 37 – 13 = 24

պատ․ 24, 50

վարժ․411

սենյակում կա 35 կարգ

1 կարգ = 12 աթոռ

եթե նույն քանակով աթոռներ լինեն իսկ 1 կարգը լինի 15 աթոռ, քա՞նի կարգ կլինի։

լուծում․
1) 12 * 35 = 420
2) 420 : 15 = 28

պատ․ 28

վարժ․ 350

ա) 3,249 + 9,815 = 12,064
բ) 723,008 + 6,945 = 729,953
գ) 564 + 21,857 = 22,421
դ) 93,725 + 698,911 = 792,636
ե) 65,174 + 41,136 = 106,310
զ) 593,795 + 89,000,397 = 89,594,192

վարժ․354

1

վարժ․357

ա) 0,4,1,1
բ) 4,3,2,1
գ) 2, 9, 6, 3, 1, 0
դ) 9, 4, 0, 4, 1
ե) 3, 9, 1, 7, 6

վարժ․365

9

վարժ․377

պապաս չի բացատրում

վարժ․382

ա) 6, 0, 4, 6, 4
բ) 8, 8, 4, 1
գ) 2, 4, 8, 2, 3, 0

վարժ․308

այո, նույն թիվը կստանան։

վարժ․ 325

ա) 18 * (7 + 5) = 18 * 7 + 18 * 5 ճիշտ
բ) 634 * (91 + 64) = 634 * 91 + 634 * 64 ճիշտ
գ) (375 * 58) * 27 = 375 * 27 + 58 * 27 ճիշտ
դ) (119 * 32) * 101 = 119 * 101 + 32 * 101 ճիշտ

վարժ․ 326

ա) 193 * 40 + 193 * 60 = 19,300
բ) 18 * 5 + 18 * 95 = 1,800
գ) 973 * 37 + 27 * 37 = 37,000
դ) 130 * 78 + 70 * 78 = 15,600
ե) 388 * 99 + 12 * 99 = 39,600
զ) 657 * 33 + 657 * 67 = 65,700

վարժ․ 328

ա) 38 * 275 + 38 * 25 = 11,400
բ) 103 * 87 + 103 * 29 = 11,948
գ) 66 * 432 + 66 * 97 = 34914
դ) 73 * 205 + 73 + 56 = 19,053

վարժ․ 341

240 տ ալյուր պետք է ուղարկել հացի գործարան։

1 աֆտո-ն պահում է 3 ալյուր իսկ յուրաքանչյուր աֆոն կարող է կատարել 4 ուղերթ։

քանի աֆտո է պետք սաղ ալյուրը ուղարկելու համար

լուծում.
1) 3 * 4 = 12
2) 280 : 12 = 23, 4 մնացորդ
3) որ մնացորդ ուղարկեն, պետք է մի գումարենք մի աֆտո։

պատ․ 24