1․ Ո՞ր պետությունն է գտնվում երկու աշխարհամասում.
1) Թուրքիան 2) Իրաքը 3) Սիրիան 4) Լիբանանը

2․ Միջերկրական ծով ելք չունեցող պետություն է.
1) Կիպրոսը 2) Սիրիան 3) Լիբանանը 4) Իրաքը

3․Ընտրել «պետություն — մայրաքաղաք» համապատասխանությունների ճիշտ
շարքը.

1․Իրաք ա. Բեյրութ

2․ Իրան բ. Թեհրան

3․ Լիբանան գ. Էր–Ռիադ

4․ Սաուդյան Արաբիա դ. Բաղդադ
1) 1–բ, 2–ա, 3–դ, 4–գ 3) 1–դ, 2–բ, 3–ա, 4–գ
2) 1–գ, 2–դ, 3–բ, 4–ա 4) 1–ա, 2–գ, 3–բ, 4–դ

4․ Ո՞ր շարքի երկրները Հարավարևմտյան Ասիայում չեն.
1) Հայաստան, Վրաստան, Լիբանան
2) Թուրքիա, Ադրբեջան, Քուվեյթ
3) Ուզբեկստան, Տաջիկստան,Թուրքմենստան 4) Սաուդյան Արաբիա, Կիպրոս, Եմեն

5․ Ո՞ր զույգի գետերն են հոսում Հարավարևմտյան Ասիայի տարածքով.
1) Ամուդարյա և Սիրդարյա 3) Ուրալ և Պեչորա
2) Տիգրիս և Եփրատ 4) Գանգես և Բրահմապուտրա

6․ Հարավարևմտյան Ասիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Այստեղ է կենտրոնացված ածխի համաշխարհային պաշարների 2/3–ը:
2) Ծայր հարավային մասն աչքի է ընկնում լեռնային ռելիեֆով:
3) Տարածաշրջանն աշխարհում առաջինն է փյունիկյան արմավի մշակությամբ:
4) Տարածաշրջանի տնտեսապես ամենազարգացած պետությունը Թուրքիան է:

7․ Հարավարևմտյան Ասիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.

1) Լիբանանում զարգացման բարձր մակարդակի է հասել ֆինանսավարկային
համակարգը:
2) Տարածաշրջանի տնտեսապես ամենազարգացած պետությունը Իսրայելն է:
3) Թուրքիայի տնտեսության առաջատար ճյուղը նավթարդյունաբերությունն է:
4) Իրանը և Իրաքը փյունիկյան արմավի մշակությամբ աշխարհի առաջատար
երկրներն են:

8․ Հարավարևմտյան Ասիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Այստեղ է առաջացել բուդդայականությունը:
2) Երկրների մեծ մասի բնակչության կազմում գերակշռում են տղամարդիկ:
3) Երկրների մեծ մասի արդյունաբերության կառուցվածքում առաջատար դերն
արդյունահանող ճյուղերինն է:
4) Գյուղատնտեսության առաջատար ճյուղը բուսաբուծությունն է։

9․ Վրաստանի քաղաքներ են.

1) Ռուսթավին և Կասպին 3) Սումգաիթը և Բաթումը
2) Իզմիրը և Փոթին 4) Թել Ավիվը

10․ Ընտրել «հանքավայր — հանքային ռեսուրս» համապատասխանությունների
ճիշտ շարքը.

1. Տղիբուլի ա. մանգան
2. Մառնեուլ բ. պղինձ
3. Ճիաթուրա գ. հանքային ջուր
4. Բորժոմ դ. քարածուխ
   1) 1–բ, 2–ա, 3–դ, 4–գ
   2) 1–գ, 2–դ, 3–բ, 4–ա

11․ Ո՞ր գետն է հոսում Թուրքիայի տարածքով.
1) Եփրատը 3) Կուրը
2) Սիրդարյան 4) Ճորոխը

12․ Ո՞ր լճերն են Թուրքիայի տարածքում.
1) Ուրմիան և Արալյանը 3) Կասպիցը և Լադոգան
2) Վանան և Թուզը 4) Օնեգան և Արալյանը

13․ Թուրքիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Իսքենդերունը սև մետաղաձուլության խոշորագույն կենտրոնն է:
2) Երկրի քիմիական արդյունաբերությունն արտադրում է դեղագործական
ապրանքների համաշխարհային արտադրանքի գերակշիռ մասը:
3) Էլեկտրաէներգիայի գերակշիռ մասն արտադրվում է ջէկերում:
4) Թեթև արդյունաբերությունը երկրի արդյունաբերության ավանդական զարգացած ճյուղերից է:

14․ Թուրքիայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Տարածքի մեծությամբ առաջինն է Հարավարևմտյան Ասիա տարածաշրջանում:
2) Ափերը ողողում են Սև և Կասպից ծովերի ջրերը:
3) Հյուսիս–արևմուտքում սահմանակցում է Հունաստանին և Բուլղարիային:
4) Տիգրիս գետի վրա կառուցվել է Թուրքիայի ամենախոշոր՝ Քեբանի ջրամբարը:

15․ Իրանին սահմանակից երկրներ չեն.
1) Աֆղանստանը և Հայաստանը
2) Ռուսաստանը և Տաջիկստանը
3) Թուրքմենստանը և Թուրքիան
4) Իրաքը և Պակիստանը

16․ Իրանի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Պարսկերենը պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին:
2) Իրանի բնակչության մեծ մասը դավանում է իսլամի շիա ուղղությունը:
3) Իրանի սև մետաղաձուլության խոշոր կենտրոնը Սպահանն է:
4) Նավթավերամշակման խոշոր կենտրոն Աբադան քաղաքը Կասպից ծովի
ափին է:

17․ Իրանի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Երկիրը հարուստ է ջրային և անտառային ռեսուրսներով:
2) Հարավկասպիական դաշտավայրը երկրի ամենաչորային շրջանն է:
3) Երկրի կենտրոնական շրջաններում գյուղատնտեսության հիմքը ոռոգովի
երկրագործությունն է:
4) Կասպից ծովի ափամերձ շրջաններում գլխավոր մշակաբույսը փյունիկյան
արմավենին է:

18․ Ընտրել Հարավային Ասիայի պետությունների և դրանց մայրաքաղաքների
համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.

1. Նեպալ ա. Դաքքա
2. Բանգլադեշ բ. Կատմանդու
3. Հնդկաստան գ. Իսլամաբադ
4. Պակիստան դ. Դելի
   1) 1–ա, 2–բ, 3–գ, 4–դ
   2) 1–ա, 2–գ, 3–դ, 4–բ
   3) 1–բ, 2–ա, 3–դ, 4–գ
   4) 1–գ, 2–բ, 3–դ, 4–ա

19․ Ո՞ր կրոնն է ծագել Հարավային Ասիա տարածաշրջանում.
1) քրիստոնեությունը
2) բուդդայականությունը
3) մահմեդականությունը
4) հուդայականությունը

20․ Բնութագրումով որոշել տարածաշրջանը.
Այս տարածաշրջանն աչքի է ընկնում բնակչության բարձր խտությամբ: Բնակչության մեծ մասը խոսում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին պատկանող լեզուներով: Այստեղ գերակշռում են տնտեսապես թույլ, ագրարային տնտեսություն ունեցող երկրները: Տարածաշրջանը միջազգային շուկա է արտահանում ջութ և
ջութե ապրանքներ, թեյ և համեմունք: Ո՞ր տարածաշրջանն է.
1) Հարավային Ասիան 3) Հարավարևմտյան Ասիան
2) Արևելյան Ասիան 4) Կենտրոնական Ասիան

297-ա,գ. Գտեք a մոտարկումը պակասորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի մեկ միավորի ճշգրտությամբ, եթե։

ա) a = 0,3456

a ≈ 0,34

գ) a = 0,02325

a ≈ 0,02

---

298-ա,գ. Գտեք a թվի մոտարկումը հավելորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի 1 միավորի ճշգրտությամբ, եթե.

ա) a = 1,2345

a ≈ 1,24

գ) a = 2,577

a ≈ 2,58

---

299. a թիվը կլորացրեք 0,01 ճշգրտությամբ, եթե.

ա) a = 1,24851

a ≈ 1,25

բ) a = 1,24158

a ≈ 24

գ) a = -7,02303

a ≈ -7,02

դ) a = 0,12528

a ≈ 0,13

---

302-ա,գ,ե. 1995,1996 թիվը կլորացրեք մինչև նշված ճշգրտությամբ.

ա) մեկ տասնորդական

1995,1996 ≈ 1995,2

գ) մեկ հազարերորդական

1995,1996 ≈ 1995,200 = 1995,2

ե) մեկ տասնյակ

1995,1996 ≈ 2000

---

308-ա,գ,ե. Մինչև 0,1 ճշգրտությամբ կլորացրեք a ու b թվերը և հաշվեք նրանց մոտավոր գումարն ու մոտավոր տարբերությունը, եթե.

ա) a = 3,28, b = 0,11

a ≈ 3,3
b ≈ 0,1

a + b ≈ 3,3 + 0,1 = 3,4
a – b ≈ 3,3 – 0,1 = 3,2

գ) a = 0,010010, b = 0,2

a ≈ 0
b ≈ 0,2

a + b ≈ 0 + 0,2 = 0,2
b – a ≈ 0,2 – 0 = 0,2

ե) a = -7,17, b = -0,33

a ≈ -7,2
b ≈ -0,3

a + b ≈ -7,2 – 0,3 = -7,5
a – b ≈ -7,2 + 0,3 = -6,9

---

310-ա,գ,ե. Մինչև երրորդ նշանակալից թվանշանի ճշգրտությամբ կլորացնելով a և b թվերը՝ մոտավոր հաշվեք նրանց արտադրյալը և a:b քառորդը, եթե.

ա) a = -2,435, b = 1,923

a ≈ -2,44
b ≈ 1,92

ab ≈ -2,44 * 1,92 = -4,6848
^a/_b ≈ ^-2,44/_1,92 = -1,2708(3)

գ) a = -2,131, b = -0,009293

a ≈ -2,13
b ≈ -0,00929

ab ≈ -2,13 * -0,00929 = 0,0198…
^a/_b ≈ ^-2,13/_-0,00929 = 229,278794…

ե) a = 0,56, b = 0,(3)

a ≈ 0,56
b ≈ 0,333

ab ≈ 0,56 * 0,333 = 0,18648
^a/_b ≈ ^0,56/_0.333 = 1,(681)

---

ՏՆԱՅԻՆ.

---

297-բ,դ. Գտեք a մոտարկումը պակասորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի մեկ միավորի ճշգրտությամբ, եթե։

բ) a = 0,76543

a ≈ 0,77

դ) a = -0,34354

a ≈ -0,34

---

298-բ,դ. Գտեք a թվի մոտարկումը հավելորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի 1 միավորի ճշգրտությամբ, եթե.

բ) a = 3,56789

a ≈ 3,57

դ) a = 2,555

a ≈ 2,56

---

300. a թիվը կլորացրեք 0,001 ճշգրտությամբ, եթե.

ա) a = 8,91011…

a ≈ 8,910

բ) a = -8,91011…

a ≈ -8,910

գ) a = 0,2626

a ≈ 0,263

դ) a = 0,6265

a ≈ 0,627

---

302-բ,դ,զ. 1995,1996 թիվը կլորացրեք մինչև նշված ճշգրտությամբ.

բ) մեկ հարյուրերորդական

1995,1996 ≈ 1995,20 = 1995,2

դ) մեկ միավոր

1995,1996 ≈ 1995

զ) մեկ հարյուրակ

1995,1996 ≈ 2000

---

303. 1039,930(1) թիվը կլորացրեք մինչև յոթերորդ, վեցերորդ, հինգերորդ, չորրորդ, երրորդ նշանակալից թվանշանը։

1039,930(1) ≈ 1039,930
1039,930(1) ≈ 1039,93
1039,930(1) ≈ 1039,9
1039,930(1) ≈ 1040
1039,930(1) ≈ 1040

---

308-բ,դ,զ. Մինչև 0,1 ճշգրտությամբ կլորացրեք a ու b թվերը և հաշվեք նրանց մոտավոր գումարն ու մոտավոր տարբերությունը, եթե.

բ) a = -1,256, b = 2,555

a ≈ -1,3
b ≈ 2,6

a + b ≈ -1,3 + 2,6 = 2,6
b – a ≈ 2,6 + 1,3 = 3,9

դ) a = 2,7235, b = -3,42426

a ≈ 2,7
b ≈ -3,4

a + b ≈ 2,7 – 3,4 = -0,7
a – b ≈ 2,7 + 3,4 = 6,1

զ) a = 0,100100010…, b = 0,238

a ≈ 0,1
b ≈ 0,2

a + b ≈ 0,1 + 0,2 = 0,3
b – a ≈ 0,2 – 0,1 = 0,1

---

310-բ,դ,զ. Մինչև երրորդ նշանակալից թվանշանի ճշգրտությամբ կլորացնելով a և b թվերը՝ մոտավոր հաշվեք նրանց արտադրյալը և a:b քառորդը, եթե.

բ) a = 2,1456, b = 0,78788

a ≈ 2,15
b ≈ 0,788

ab ≈ 2,15 * 0,788 = 1,6942
^a/_b ≈ 2,15/_0.788 = 2,7284…

դ) a = 0,03531, b = 357,693

a ≈ 0,0353
b ≈ 358

ab = 358 * 0,0353 = 12,6374
^a/_b ≈ ³⁵⁸/_0.0353 = 10141,6431…

զ) a = 0,(1), b = 0,(2)

a ≈ 0,111
b ≈ 0,222

ab ≈ 0,111 * 0,222 = 0,024642
^a/_b ≈ ^0,111/_0.222 = 0,5

282-ա,գ,ե. Ռացիոնա՞լ, թե՞ իռացիոնալ է հետևյալ թիվը.

ա) 0,275
Ռացիոնալ
գ) 1,(32)
Իռացիոնալ
ե) 3,10110111011110111110…
Իռացիոնալ

---

283. Նշեք չորս թիվ, որոնք լինեն.

ա) բնական

1
5
16
73

բ) դրական

4
9
0,8
1,(3)

գ) բացասական

-1
-0,6
-59
-17

դ) ամբողջ

5
9
34
23

ե) ռացիոնալ

8
0,56
-0,125
19

զ) իռացիոնալ

3,14159265…
1,12345678…
2.7182818…
19.876(15)

է) զույգ

2
8
10
78

ը) կենտ

5
13
79
53

թ) պարզ

103
17
3
5

ժ) բաղադրյալ

4
78
343
876

ի) 3-ի բազմապատիկ

3
9
729
51

լ) 2-ի և 5-ի բազմապատիկ

10
30
90
1040

---

290. AB հատվածի երկարությունն արտահայտվում է 5,375 թվով։ Գրեք AB հատվածի մոտավոր երկարությունը պակասորդով մինչև 1, մինչև 0,1, մինչև 0,01 ճշգրտությամբ։

AB (1 ճշգրտությամբ) = 5
AB (0,1 ճշգրտությամբ) = 5,3
AB (0,01 ճշգրտությամբ) = 5,37

---

292. AB հատվածի երկարությունը 3 ¹⁹/₉₉: Պակասորդով արտահայտեք այդ երկարությունը տասնորդական կոտորակի տեսքով նշված ճշգրտությամբ.

ա) 0,1

3,1
³¹/₁₀

բ) 0,01

3,19
³¹⁹/₁₀₀

գ) 0,001

3,191
³¹⁹¹/₁₀₀₀

դ) 0,0001

3,1919
³¹⁹¹⁹/₁₀₀₀₀

---

ՏՆԱՅԻՆ.

---

282-բ,դ,զ. Ռացիոնա՞լ, թե՞ իռացիոնալ է հետևյալ թիվը.

բ) 0,(2)

Իռացիոնալ

դ) 1,15(45)

Իռացիոնալ

զ) 0,123456789101112…

Իռացիոնալ

---

284. Նշեք երկու թիվ, որոնք լինեն.

ա) ռացիոնալ և բացասական

-19
-1,125

բ) ամբողջ և 5-ի բազմապատիկ

15
-70

գ) ամբողջ և դրական

4
9

դ) պարզ և 30-ից մեծ

31
2^82589933 – 1

ե) բաղադրյալ և զույգ

8
78

զ) կենտ և 7-ի բազմապատիկ

49
21

---

291. AB հատվածի երկարությունը հավասար է.

ա) 3 ¹/₈

10 | 8__
-_8 | 0,125
20
– 16
40
– 40
0

3,125

բ) 2 ⁵/₁₆

50| 16__
– 48| 0,3125
20
– 16
40
– 32
80
– 80
0

2,3125

գ) 3 ⁶¹/₉₉

3,(61)

դ) 4 ¹⁴/₂₇

140 | 27__
– 135| 0,518
50
– 27
230
– 216
140
– 135
5

4,(518)

AB հատվածի երկարությունն արտահայտեք տասնորդական կոտորակով մինչև 1, մինչև 0,1, մինչև 0,01 ճշգրտությամբ պակասորդով։

ա/1 ճշգրտությամբ)

3
³⁰/₁₀

ա/0,1 ճշգրտությամբ)

3,1
³¹/₁₀

ա/0,01 ճշգրտությամբ)

3,12
³¹²/₁₀₀

---

բ/1 ճշգրտությամբ)

2
²⁰/₁₀

բ/0,1 ճշգրտությամբ)

2,3
²³/₁₀

բ/0,01 ճշգրտությամբ)

2,31
²³¹/₁₀₀

---

գ/1 ճշգրտությամբ)

3
³⁰/₁₀

գ/0,1 ճշգրտությամբ)

3,6
³⁶/₁₀

գ/0,01 ճշգրտությամբ)

3,61
³⁶¹/₁₀₀

---

դ/1 ճշգրտությամբ)

4
⁴⁰/₁₀

դ/0,1 ճշգրտությամբ)

4,5
⁴⁵/₁₀

դ/0,01 ճշգրտությամբ)

4,51
⁴⁵¹/₁₀₀

1. Որ ալիքներն են կոչվում պարբերական

Երբ միջավայրի մասնիկները շարժվում են ալիքի տարածման հետևանքով, և այս շառժումը կրկնվում է բազմիցս, կոչվում է պարբերական ալիք։

2.Ինչպես է առաջանում և տարածվում սեղմման դեֆորմացիայի ալիքը

Սեղմման դեֆորմացիայի ալիքը արաջանում է, երբ մարմինները կամ ատոմները սեղմվում են մի տեղում։ Սեղմման դեֆորմացիայի ալիքները տարածվում են սեղմումից արաջացած շառժումներով։

3.Որ ալիքն են անվանում մենավոր:

Մենավոր ալիքը այն ալիքն է, որը միայնակ է։

4.Ինչպես կարելի է ցուցադրել երկար պարանի երկայնքով  <<վազող>> մենավոր ալիքը

Վերցնում ենք մի երկար և համեմատաբար ծանր պարան, և մի ծայրը կապում մի անշարժ մարմնի (ծառին, պատին)։ Մյուս ձայրը վերցնում ենք, և ուժով ձգում ենք և հետ բերում դեպի մյուս ծայրը։

5.Ինչ հատկանիշ է բնորոշ բոլոր մեխանիկական ալիքներին

Մեխանիկական ալիքի տարածման ընթացքում էներգիա է տեղափոխվում։

6.Բացատրել թե ինչպես է գոյանում առաձգական ալիքը

Առաձգական ալիքը առաջանում է դեֆորմացիայից հետո, և մասնիկներին հետ է բերում իրենց սկզբնական դիրքը։

7Որ ալիքներն են կոչվում լայնական:Բերել լայնական ալիքների օրինակներ

Լայնական ալիքները այն ալիքներն են, որում մասնիկները տատանվում են դեֆորմացիայի տարածման ուղղությանը ուղղահայաց։ Օրինակ՝ Ջրի ալիքները, որոնք առաջանում են մարմինը ջրի մեջ գցելուց։

8.Որ ալիքներն են կոչվում երկայնական :Բերել օրինակներ:

Երկայնական ալիքները այն ալիքներն են, որում մասնիկները շարժվում են դեֆորմացիայի տարածման ուղղությանը։ Օրինակ՝ Օդի մասնիկների շարժումը, երբ մենք արագ փակում ենք դուրը։

9.Ինչպիսի տատանումներ են կատարում միջավայրի մասնիկները,երբ այդ միջավայրով առաձգական ալիք է տարածվում:

Երբ միջավայրում առաձգական ալիք է տարածվում, միջավայրի մասնիկները կատարում են հարկադրական տատանումներ.

10.Որ երևույթներն են հաստատում,որ ալիքը տարածվում է վերջավոր արագությամբ:

11.Մաթեմատիկորեն ինչպես է սահմանվում ալիքի տարածման արագությունը

v = ^{x₂ – x₁}/_{t2 – t1}

12.Ինչ է պարբերական ալիքի երկարություն:

Ալիքի երկարությունը մեկ պարբերության ընթացքում ալիքի տեղափոխությունն է։

13.Ինչպես է ալիքի տարածման արագությունը կապված ալիքի երկարության և տատանումների պարբերության կամ հաճախության հետ:

v = ^λ/_T

14.Ինչով է պայմանավորված ալիքի երկարությունը և տատանումների հաճախությունը

λ = Δx
N = t/T

15.Ինչ է երկրաշարժի ուժգնությունը:Ինչ է մագնիտուտը:Որն է դրանց տարբերությունը:

Երկրաշարժի ուժգնությունը տվյալ վայրում արդեն տեղի ունեցած երկրաշարժի հետևանքների գնահատման չափանիշն է։ Մագնիտուդը բնութագրում է անջատված և սեյսմիկ ալիքներով տարածվող էնեռգիան։

16Ինչ է ձայնը;Որ հաճախություններով ալիքներն են կոչվում ձայնային

Ձայնը ալիք է, և ձայնային ալիքները ունեն 16 Հց-ից մինչև 20000 Հց հաճախություն։

17Ինչ է պարզ ձայնը կամ երաժշտական տոնը:Ինչ է ձայնի հնչերանգը

Պարզ ձայնը, ոռը նաև կոչվում է եռաժշտական տոնը, այն ձայնն է, որի աղբյուրը մեկ հաճախությամբ տատանումներ է կատարում։ Ձայնի հնչերանգը նմանօրինակ տոների հավաքածուն է։

18ինչ է արձագանքը,անդրաձայնը,:Որ առաձգական ալիքներն են անվանում ենթաձայն

Երբ ձայնային ալիքը արգելք է հանդիպում, այն վեռադարնում է։ Այս եռևույթը կոչվում է առձագանք։ Ենթաձայն այն առաձգական ալիքն է, որի հաճախությունը 16 Հց-ից փոքր է։

199-ա․ Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

ա) (¹/_a + ¹/_b + ¹/_c)abc =
= bc + ac + ab

---

200-ա,ե․ Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

ա) (^{a + x}/_a – ^{x – y}/_x) * ^a2/_{x² + ay} =
= ^{x(a + x) – a(x – y)}/_ax * ^a2/_{x² + ay} =
= ^{xa + x2 – ax + ay}/_ax * ^a2/_{x² + ay} =
= ^{x2 + ay}/_ax * ^a2/_{x² + ay} =
= ^{x2a2 + a3y}/_{ax³ + a²xy}

ե) (ⁿ/_{n + x} – ⁿ/_{n – x}) : (ⁿ/_{n – x} + ⁿ/_{n + x}) =
= ^{n(n – x) – n(n + x)} /_{(n + x)(n – x)} : ^{n(n + x) + n(n – x)}/_{(n – x)(n + x)} =
= ^{n2 – nx – n2 + nx} /_{n² – x²} : ^{n2 + nx + n2 – nx}/_{n² – x²} =
= ⁰/_{n² – x²} * ^{n2 – x2}/_{n² + nx + n² – nx} =
= 0

---

201-ա․ Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

ա) (a² – ¹/_b²) : (a – ¹/_b) =
= ^{a2b2 – 1}/_b² : ^{ab – 1}/_b =
= ^{a2b2 – 1}/_b² * ^b/_{ab – 1} =
= ^{a2b3 – b}/_{ab³ – b²}

---

202-ա,գ․ Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

ա) ^{x + y}/_x – ^x/_{x – y} + ^y2/_{x² – xy} =
= ^{(x + y)(x – y) – x2}/_{x(x – y)} + ^y2/_{x² – xy} =
= ^{x2 – y2 – x2}/_{x² – xy} + ^y2/_{x² – xy} =
= ^-y2/_{x² – xy} + ^y2/_{x² – xy} =
= 0

գ) ^{3x2 + 3xy}/_{4xy + 6ay} * (^x/_{ax – xy} + ³/_{2x + 2y}) =
= ^{3x2 + 3xy}/_{4xy + 6ay} * ^{x(2x + 2y) + 3(ax – xy)}/_{(2x + 2y)(ax – xy)} =
= ^{3x2 + 3xy}/_{4xy + 6ay} * ^{2x2 + 2xy + 3ax – 3xy}/_{2ax² – 2x²y + 2axy – 2xy²} =
= ^{(3x2 + 3xy)(2x2 + 2xy + 3ax – 3xy)}/_{(4xy + 6ay)(2ax² – 2x²y + 2axy – 2xy²)} =
= ^{6x4 + 6x3y + 9ax3 – 9x3y + 6x3y + 6x2y2 + 9ax2y – 9x2y2}/_{8ax³y – 8x³y² + 8ax²y² – 8x²y³ + 12a²x²y – 12ax²y² + 12a²xy² – 12axy³} =
= ^{6x4 + 3x3y + 9ax3 + 9ax2y – 3x2y2}/_{8ax³y – 8x³y² – 8x²y³ + 12a²x²y – 4ax²y² + 12a²xy² – 12axy³}

---

ՏՆԱՅԻՆ․

---

199-բ. Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

բ) 3x² (²/_x² + ¹/_y + ⁴/_x) =
= 6 + ^3x2/_y + 12x

---

200-բ,դ. Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

բ) (^a/_{a – 1} + 1) : (1 – ^a/_{a – 1}) =
= ^{2a – 1}/_{a – 1} : ^-1/_{a – 1} =
= ^{2a – 1}/_{a – 1} * ^{a – 1}/_-1 =
= ^{(2a – 1)(a – 1)}/_{1 – a} =
= ^{2a2 – 2a – a + 1}/_{1 – a} =
= ^{2a2 – 3a + 1}/_{1 – a}

դ) (^{a + x}/_x – ^2x/_{x – a}) : ^{a2 + x2}/_{x – a} =
= ^{(x + a)(x – a) – 2x * x}/_{x(x – a)} : ^{a2 + x2}/_{x – a} =
= ^{-a2 – x2}/_{x² – ax} : ^{a2 + x2}/_{x – a} =
= ^{-a2 – x2}/_{x² – ax} * ^{x – a}/_{a² + x²} =
= ^{(-a2 – x2)(x – a)}/_{(x² – ax)(a² + x²)} =
= ^{a3 – a2x – x3 + ax2}/_{a²x² + x⁴ – a³x – ax³}

---

201-բ. Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

բ) (^3a2/_4b² – ^b2/₃) : (^3a/_2b + b) =
= ^{9a2 – 4b4}/_12b² : ^{3a + 2b2}/_2b =
= ^{9a2 – 4b4}/_12b² * ^2b/_{3a + 2b²} =
= ^{2b(9a2 – 4b4)}/_{12b²(3a + 2b²)} =
= ^{18a2b – 8b5}/_{36ab² + 24b⁴}

---

202-բ,դ. Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

բ) ¹/_{m + 2} + ¹/_{m – 2} – ⁴/_{m² – 4 =}
= ^{m – 2 + m + 2}/_{(m + 2)(m – 2)} – ⁴/_{m² – 4} =
= ^m2/_{m² – 4} – ⁴/_{m² – 4} =
= ^{m2 – 4}/_{m² – 4} =
= 1

դ) (^{c – d}/_{c² + cd} – ^c/_{d² + cd}) : (^d2/_{c³ – cd} + ¹/_{c + d}) =
= ^{(c – d)(d2 + cd) – c(c2 + cd)}/_{(c² + cd)(d² + cd)} : ^{d2(c + d) + c3 – cd}/_{(c³ – cd)(c + d)} =
= ^{-d3 – c3}/_{2c²d² + c³d + 2cd} : ^{d2c + d3.+ c3 – cd}/_{c⁴ + c³d – c²d + cd²} =
= ^{-d3 – c3}/_{2c²d² + c³d + 2cd} * ^{c4 + c3d – c2d + cd2}/_{d²c + d³.+ c³ – cd} =
= ^{(-d3 – c3)(c4 + c3d – c2d + cd2)}/_{(2c²d² + c³d + 2cd)(d²c + d³.+ c³ – cd)} =
= ^{c2 – c4d3 – c3d4 – cd5 – c7 – c6d + c5d – c4d2}/_{2c³d⁴ + 2c²d⁵ + 2c⁵d² – 2c³d³ + c⁴d³ + c³d⁴ + c⁶d – c⁴d² + 2c²d³ + 2cd⁴ + 2c⁴d – 2c²d²}

Հանրահաշիվ
Երկրաչափություն
Հայոց Լեզու
Գրականություն
Ֆիզիկա
Քիմիա
Աշխարհագրություն
Առողջագիտություն

1. Սեղանի հիմքերի հարաբերությունը հավասար է 2:7: Հաշվիր սեղանի մեծ հիմքը, եթե նրա փոքր հիմքը հավասար է 12 սմ-ի:

Մեծ հիմք = ⁷/₂ * 12
Մեծ հիմք = 7 * 6
Մեծ հիմք = 42

2. Հաշվիր ABCD սեղանի անկյունները, եթե ∢A=30°

Քանի որ AB = CD, ABCD սեղանը հավասարասրուն է։ Քանի որ ABCD սեղանը հավասարասրուն է, <A = <D, <B = <C:
<A = <D = 30°:
360° – 30° – 30° = 300°
300° : 2 = 150°

3. Տրված է՝ OD=3 սմ, AC=14 սմ: Գտիր BD-ն և AO-ն:

Քանի որ ABCD-ն շեղանկյուն է, BO = OD, AO = OC:
BD = OD * 2 = 3 * 2 = 6 սմ
AO = AC : 2 = 14 : 2 = 7 սմ

4. Ուղղանկյան գագաթից նրա անկյունագծին տարված բարձրությունը ուղիղ անկյունը բաժանում է 2:1 հարաբերությամբ: Հաշվիր անկյունագծերի կազմած սուր անկյունը:

D = 90^o
90^o : (2 + 1) = 90 : 3 = 30^o
1 * 30^o = 30^o

<EDC = 30^o
<CED = 90^o
<ECD = 180^o – 90^o – 30^o = 60^o

<ECD = 60^o

<BCD = 90^o
<BCE = 90^o – 60^o = 30^o

Պատ․ 30^o

5. Տրված են երկու հատվածներ՝ CD -ն և ML -ը և նրանց հարաբերությունը՝ CD/ML=2/11: Հաշվիր ML հատվածի երկարությունը, եթե CD=10 սմ:

ML = ¹¹/₂ * CD = ¹¹/₂ * 10 = 11 * 5 = 55
ML = 55 սմ

6. Հայտնի են ուղղանկյունանիստի չափերը՝ 4 սմ, 9 սմ և 6 սմ:Որքա՞ն պիտի լինի այն խորանարդի կողը, որի ծավալը հավասար է տրված ուղղանկյունանիստի ծավալին:

4 * 9 * 6 = 216 սմ^3
3√216 = 6 սմ

6 սմ

7. Տրված ուղղի տարբեր կողմերում վերցված են A և B կետերը՝ ուղղից 8.3 սմ և 4.5 սմ հեռավորությունների վրա: Որոշիր AB հատվածի C միջնակետի հեռավորությունը ուղղից:

C կետի հեռավորություն ուղղից = (8.3 – 4,5) : 2 + 4.5
C կետի հեռավորություն ուղղից = 3.8 : 2 + 4.5
C կետի հեռավորություն ուղղից = 1.9 + 4.5
C կետի հեռավորություն ուղղից = 6.4

171-ա,գ․ Կաատարեք գործողությունները․

ա) ^x/₃ + ^y/₃ = ^{x + y}/₃

գ) ^2x/₅ – ^3y/₅ = ^{2x – 3y}/5

---

172-ա,գ․ Կաատարեք գործողությունները․

ա) ^{x – 1}/₂ + ¹/₂ = ^x/₂

գ) ^{a + b}/₅ + ^a/₅ = ^{2a + b}/₅

---

173-ա,գ․ Կաատարեք գործողությունները․

ա) ¹/_a + ²/_a = ³/_a

գ) ^a/_b – ^2a/_b = ^-a/_b = –^a/_b

---

175-ա,գ,ե․ Կաատարեք գործողությունները․

ա) ^{x + 1}/_{x – 1} + ^2x/_{1 – x} = ^{x + 1}/_{x – 1} + ^-2x/_{x – 1} = ^{1 – x}/_{x – 1} = -1

գ) ^2a/_{a – b} + ^3a/_{b – a} = ^2a/_{a – b} + ^-3a/_{a – b} = ^-a/_{a – b}

ե) ^{2p + q}/_{p – 2q} – ^{p + 3q}/_{2q – p} = ^{2p + q}/_{p – 2q} – ^{-p – 3q}/_{p – 2q} = ^{3p + 4q}/_{p – 2q}

---

176-ա,գ․ A միանդամը ընտրեք այնպես, որ հավասարությունը ճիշտ լինի․

ա) ²/₃ = ^A/₃
A = 2(³/₃) = 2 * 1 = 2
A = 2

գ) ³/₈ = –^A/₃₂
A = -3(³²/₈) = -3 * 4 = -12
A = -12

---

ՏՆԱՅԻՆ․

---

171-բ,դ․ Կաատարեք գործողությունները․

բ) ^a/₇ – ^b/₇ = ^{a – b}/₇

դ) ^5m/₄ + ³ⁿ/₄ = ^{5m + 3n}/₄

---

172-բ,դ․ Կաատարեք գործողությունները․

բ) ^2a/₃ – ^{1 – a}/₃ = ^{3a – 1}/₃

դ) ^y/₇ – ^{x – y}/₇ = ^{2y – x}/₇

---

173-բ,դ․ Կաատարեք գործողությունները․

բ) ^a/_x + ³/_x = ^{a + 3}/_x

դ) ^{x + 1}/_x – ^{x + 3}/_x = ^-2/_x

175-բ,դ,զ․ Կաատարեք գործողությունները․

բ) ¹/_{x – y} – ¹/_{y – x} = ¹/_{x – y} + ¹/_{x – y} = ²/_{x – y}

դ) ^{4m – 1}/_{n – m} – ^{m – 4}/_{m – n} = ^{4m – 1}/_{n – m} – ^{4 – m}/_{n – m} = ^{3m + 3}/_{n – m}

զ) ^{8a + b}/_{1 – a} – ^{2a – 3b}/_{a – 1} = ^{8a + b}/_{1 – a} – ^{3b – 2a}/_{1 – a} = ^{6a + 4b}/_{1 – a}

---

176-բ,դ․ A միանդամը ընտրեք այնպես, որ հավասարությունը ճիշտ լինի․

բ) ⁷/₁₀ = ²⁸/_A
²⁸/₇ = ^A/₁₀
^A/₁₀ = 4
A = 4 * 10

A = 40

⁷/₁₀ = ²⁸/₄₀

դ) –¹/₅ = ¹⁵/_A
¹⁵/_-1 = ^A/₅
^A/₅ = -15
A = 5 * -15

A = -75

–¹/₅ = –¹⁵/₇₅

153-ա,գ,ե,է․ Կրճատեք կոտորակը։

ա) ⁴/₈ = ¹/₂

գ) ⁴⁵/₂₁₀ = ³/₁₄

ե) ^2a/₆ = ^a/₃

է) ^x5/_x⁷ = x^-2

---

154-ա,գ,ե․ Կրճատեք կոտորակը։

ա) ^{2(x + y)}/_4ax = ^{2x + 2y}/_4ax = ^{1 + y}/_a

գ) ^{2(x – 1)}/_{5(x – 1)} = ^{x – 1}/_{2,5(x – 1)} = ^{x – 1}/_{2,5x – 2,5}

ե) ^{4x(x – y)3}/_{16x²y(x – y)} = ^{(x – y)2}/_4xy

---

155-ա,գ․ Կրճատեք կոտորակը։

ա) ^{x – y}/_{y – x} = -1

գ) ^{4mn(m – n)}/_{2m(n – m)} = ^{4m2n – 4mn2}/_{2mn – 2m²} = ^{2mn – 2n2}/_{n – m}

---

156-ա,գ,ե․ Կրճատեք կոտորակը։

ա) ^{2x + 2y}/₄ = ^{x + y}/₁ = x + y

գ) ^{4m – 4n}/_8mn = ^{m – n}/_2mn

ե) ^{2a – 2b}/_{4a + 4b} = ^{a – b}/_{2a + 2b}

---

ՏՆԱՅԻՆ․

---

153-բ,դ,զ,ը․ Կրճատեք կոտորակը։

բ) ⁸/₁₂ = ²/₃

դ) ²⁵⁶/₉₂₄ = ⁶⁴/₂₃₁

զ) ^14a/_21ab = ²/_3b

ը) ^8m3n/_12m² = ^2mn/₃

---

154-բ,դ,զ․ Կրճատեք կոտորակը։

բ) ^{a + b}/_{a + b} = 1

դ) ^{3a(a – b)2}/_{6a(a – b)²} = ¹/₂

զ) ^{25m2n(a – b)}/_{35mn²(a – b)²} = ^5m/_{7n(a – b)}

---

155-բ,դ․ Կրճատեք կոտորակը։

բ) ^{2(a – b)}/_{3(b – a)} = –²/₃

դ) ^{6a2b3(a – 3)}/_{14ab³(a – 3)} = ^3a/₇

---

156-բ,դ,զ․ Կրճատեք կոտորակը։

բ) ^{3a – 3b}/_6a = ^{a – b}/_2a

դ) ^12ab/_{6a – 6b} = ^2ab/_{a – b}

զ) ^{6x + 6y}/_{3x – 3y} = ^{2x + 2y}/_{x – y}

---

120-ա,գ․ Գտեք արտահայտության արժեքը․

ա) 1^-1 = 1
-1¹ = -1
(-1)¹ = -1
(-1)^-1 = -1
-1^-1 = -1

գ) 2^-2 = 0,25
-2² = -4
(-2)² = 4
(-2)^-2 = 0,25
-2^-2 = -0,25

---

121-ա,գ,ե,է,թ,ի․ Գտեք արտահայտության արժեքը․

ա) 4^-2 = 0,0625

գ) 3^-4 = ¹/₈₁

ե) 5^-1 + 4^-1 = 0,2 + 0,25 = 0,45

է) 4^-1 – 5^-1 = 0,25 – 0,2 = 0,05

թ) 2^-3 + 4^-2 = 0,125 + 0,0625 = 0,1875

ի) 4² * 2^-3 = 16 * 0,125 = 2

---

124-ա,գ,ե․ Համեմատեք թվերը.

ա) 5⁰ = 1
(-5)⁰ = 1
1 = 1
5⁰ = (-5)⁰

գ) (-2)³ = -8
(-2)⁰ = 1
-8 > 1
(-2)³ > (-2)⁰

ե) (-2)⁴ = 16
2^-4 = 0,0625
16 > 0,0625
(-2)⁴ > 2^-4

---

126-ա,գ,ե․ Համեմատեք զրոյի հետ.

ա) 2^-3 = 0,125
0,125 > 0
2^-3 > 0

գ) (-2)^-3 = -0,125
-0,125 < 0
(-2)^-3 < 0

ե) 2^-4 = 0,0625
0,0625 > 0
2^-4 > 0

---

127-ա,գ,ե,է․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե a ≠ 0.

ա) a3 * a⁴ = a⁷

գ) a¹³ : a⁶ = a⁷

ե) (a⁴)⁶ = a²⁴

է) a⁷ * b⁷ = a⁷b⁷

---

128-ա,գ,ե,է․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե a ≠ 0.

ա) a⁵ : a⁶ = a^-1

գ) a⁴ : a = a^{4 – 1} = a³

ե) a^-4 : a⁶ = a^{-4 – 6} = a^-10

է) a^-11 : a^-8 = a^{-11 – -8} = a^-3

---

ՏՆԱՅԻՆ․

---

120-բ․ Գտեք արտահայտության արժեքը․

1^-2 = 1
-1² = -1
(-1)² = 1
(-1)^-2 = 1
-1^-2 = -1

---

121-բ,դ,զ,ը,ժ,լ․ Գտեք արտահայտության արժեքը․

բ) 3^-1 = ¹/₃

դ) 7,12⁰ = 1

զ) (5 + 4)^-1 = 9^-1 = ¹/₉

ը) (3^-1 – 5^-1)^-2 = (¹/₃ – ¹/₅)^-2 = (⁵/₁₅ – ³/₁₅)^-2 = (²/₁₅)^-2 = ²²⁵/₄ = 56,25

ժ) 3^-2 – 9^-1 = ¹/₉ – ¹/₉ = 0

լ) 3^-4 – 9^-2 = ¹/₈₁ – ¹/₈₁ = 0

---

124-բ,դ,զ. Համեմատեք թվերը.

բ) 5^-2 և 5²
5^-2 = ¹/₂₅
5² = 25

5^-2 < 5²

դ) −3² և (−3)²
−3² = -9
(−3)² = 9
−3² < (−3)²

զ) -2⁴ և 2^-4
-2⁴ = -16
2^-4 = 0,0625
-2⁴ < 2^-4

---

126-բ,դ,զ,ը․ Համեմատեք զրոյի հետ.

բ) (-2)³ = -8
-8 < 0

դ) -2³ = -8
-8 < 0

զ) (-2)⁴ = 16
16 > 0

ը) -2⁴ = -16
-16 < 0

---

127-բ,դ,զ,ը․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե a ≠ 0.

բ) a⁴ * a = a⁵

դ) a¹² * a = a¹³

զ) (a²)⁵ = a¹⁰

ը) a⁴ * b⁴ = (ab)⁴

---

128-բ,դ,զ,ը․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե a ≠ 0.

բ) a⁷ : a⁶ = a

դ) a¹² : a = a¹¹

զ) a⁴ : a^-5 = a⁹

ը) a^-4 : a = a^-5

---