310․ Հետևյալ իրադարձություններից որո՞նք են պատահույթներ.
ա) Դուք դուրս եք գալիս տնից և հանդիպում եք Ձեր վերևի
բնակարանում ապրող հարևանին։
բ) Ուժգին քամի է փչում, իսկ ծառերի տերևները չեն շարժվում։
գ) Սեղանի թենիս խաղալիս Դուք հաղթել եք Ձեր ընկերոջը (որը
նույնքան լավ է խաղում, որքան Դուք)։
դ) Թռչնակը ներս կթռչի Ձեր սենյակը։

311․ Հետևյալ իրադարձություններից որո՞նք են հավաստի.
ա) Դուք միացրել եք լույսը, իսկ լամպը չի վառվել։
բ) Զամբյուղում 10 խնձոր կար։ Երբ զամբյուղի մեջ դրեցին ևս
մեկ խնձոր, այնտեղ եղավ 11 խնձոր։
գ) Զամբյուղում 5 տանձ կար։ Երբ զամբյուղի մեջ 4 խնձոր էլ
դրեցին, այնտեղ եղավ 9 խնձոր։
դ) Հրաձիգը կրակել է և դիպել թիրախին։
ե) Չորս մարդու համար ճաշ պատրաստելիս խոհարարը պղնձի
մեջ լցրեց կես տուփ աղ։ Ճաշը աղի ստացվեց։

312․ Հետևյալ իրադարձություններից որո՞նք են անհնար.
ա) Դրամը նետելիս ընկել է «զինանիշ»։
բ) Գիշերը ծագել է արևը։
գ) Դուրս գալով փողոց՝ Դուք հանդիպել եք Տիգրան Ա արքային։
դ) Հաջորդ շաբաթ վատ եղանակ կլինի։
ե) Դուք մուրճով խփել եք ռելսին, և ձայն է հնչել։
զ) Հավաքակայանում միայն մարդատար մեքենաներ կան։
Այնտեղից դուրս է գալիս մի ավտոբուս։

318․ Զամբյուղում կան կարմիր, դեղին և կանաչ խնձորներ: Զամբյուղից մի խնձոր են հանում: Ի՞նչ ելքեր ունի այդ պատահական փորձը:

Հանում են կարմիր խնձոր։
Հանում են դեղին խնձոր։
Հանում են կանաչ խնձոր։

323․ Տրված թվերը բաժանվում են 9-ի։ Որոշե՛ք, թե ինչ թվանշաններ
պիտի գրված լինեն աստղանիշերի տեղում.
3528, 2187, 1197, 3465։

328․ Գետի հոսանքի արագությունը 2 կմ/ժ է։ Նավակը, որի սեփական արագությունը 17 կմ/ժ է, 3 ժ լողացել է գետի հոսանքի ուղղությամբ և 4 ժ՝ հոսանքին հակառակ։ Քանի՞ կիլոմետր է անցել նավակը։

լուծում․
1) (17 + 2) * 3 = 57
2) (17 – 2) * 4 = 60
3) 60 + 57 = 117

ՏՆԱՅԻՆ․

313․ Ո՞ր իրադարձությունն է պատահական, ո՞րը՝ հավաստի, ո՞րը՝
անհնար.
ա) Գցում են խաղոսկրը. կբացվի 1, 2, 3, 4, 5, 6 թվերից որևէ
մեկը։
բ) Գնել են մի փոշեկուլ. պարզվել է, որ այն խոտան է։
գ) Հայաստանցի մարզիկը կդառնա օլիմպիական խաղերի
չեմպիոն։
դ) Աքաղաղը ձու է ածել։
ե) Գցել են խաղոսկրը. բացվել է 6 թիվը։
զ) Գցել են խաղոսկրը. բացվել է 10 թիվը։
է) Աֆրիկայում Կոնգո գետը ծածկվել է սառույցով։
ը) Անկոչ հյուր է եկել։
թ) Հրանոթը կրակել է. լսվել է դղրդյուն։

319․ Քանի՞ ելք ունի այն պատահական փորձը, երբ միաժամանակ
նետվում է երկու մետաղադրամ:

Երկուսն էլ չեն ընկնում զինանիշ։
Մեկը ընննում է զինանիշ։
Երկուսն էլ ընկնում են զինանիշ։

322-ա․ Կատարե՛ք գործողությունը.
ա) 23199 : 57 + 4 1/2 * 5 2/3 * 2 = 411 3
13 1/2 13 1/2

326. Եռանկյան կողմերի երկարությունները համեմատական են 6, 7, 9
թվերին։ Գտե՛ք եռանկյան կողմերի երկարությունները, եթե
նրանցից ամենափոքրն ունի 12 սմ երկարություն։

լուծում․
1) 12 : 6 = 2
2) 7 * 2 = 14
3) 9 * 2 = 18

327․ Գտե՛ք ստվերագծված պատկերի մակերեսը
(տե՛ս նկ. 41)։

Գլուխ ութերորդ. ՆԵՐԿԱ ԵՂԻՐ ՄԵՐ ՍԵՂԱՆԻՆ, ՈՎ ՏԵՐ

Առաջադրանքներ.

• Գրել տրված բառերի երկուական հոմանիշ՝ հրահանգ, կռնակ, հնչել, առաձգական, ցատկել, պաղատագին, շփոթեցնել, մտահոգվել, վեճ, սկահակ, գրավիչ:

հրահանգ․ ցուցմունք, կարգադրություն
կռնակ․ թիկունք, մեջք
հնչել․ արտաբերել, արձագանքել
առաձգական․ առաձիգ, ճկուն
ցատկել․ թռչել, ծլնգալ
պաղատագին․ թախանձագին, աղաչագին
շփոթեցնել․ սխալեցնել, շշմեցնել
մտահոգվել․ անհանգստանալ, մտախոհել
վեճ․ վիճաբանություն, խոսքակռիվ
սկահակ․ բաժակ, գավաթ
գրավիչ․ հրապուրիչ, հմայիչ

• «Տեր» պետք է որ շատ բան նշանակի, բայց ինչ որ նշանակում է, լավ է: — Բացատրիր, թե ինչ ես հասկանում տեր ասելով. ի՞նչ հատկանիշներ են պետք տեր լինելու համար: Այն դժվա՞ր կոչում է, թե՝ հեշտ.ինչու՞:

Երբ ես “տեր” բառն եմ լսում, ես հասկանում եմ մի բանի կամ կենդանու տերը։

• Ես կարծում եմ, որ ամեն մարդ կարող է ինձ շփոթեցնել, բայց դա ինձ համար կարևորություն չունի, որովհետև ես հավատում եմ։ — Ինչու՞ Հոմերը չէր վախենում շփոթվելուց: Հավատն ինչպե՞ս կարող է մարդուն ուժ տալ:

Հոմերը չեր վախենում որովհետև նա հավատում է որ եթե սխալվի, նա կարողանալու է ուղել իր սխալը։ Հավատեը մարդկանց ուժ է տալիս որովհետև նրանք հավատում են որ կարան անեն, ու փորձում են։

• Ստեղծագործական աշխատանք (4-6 նախադասությամբ) — Հավատում եմ (կամ ուզում եմ հավատալ) ինչի՞ն…

Գլուխ իններորդ. ԱՅՍ ԿՈՂՄԵՐՈՒՄ ՊԵՏՔ Է ՈՐ ՃԱԳԱՐՆԵՐ ԼԻՆԵՆ

Առաջադրանքներ.

• Գրել տրված բառերի երկուական հոմանիշ՝ խարխուլ, ոստյուն, ձեռնափայտ, ամայի, պատերազմ:

խարխուլ – գաղփաղփուն, խլխլուկ
ոստյուն – ոստում, ջունթ
ձեռնափայտ – մահակ, տաճար
ամայի – անբնակ, ապալեր
պատերազմ – կռիվ, մարտ

• Բնութագրիր ծերունուն, ի՞նչ տպավորություն թողեց նա քեզ վրա:

Ես հասկացա, որ նա մի փոքր տարօրինակ էր, որովհետև այդքան տարիներ հետո, դեռևս փորձում էր իր կորած ճագարները գտնել։ Նա հավանաբար նաև մենակ էր ապրում։

• Հոմերի բնավորության ի՞նչ գծեր բացահայտեցիր այս հատվածից. հիմնավորիր պատասխանդ:

Փորձում էր արգելավազքի համար պատրաստվել։ Հեծանիվով ամենտեղ նա քշում էր, որ գտներ մի ցանկապատ։

• Ինչպե՞ս կբացատրես հետևյալ արտահայտությունը — նապաստակի նման փախչելով ապրել:

Անընդհատ խնդիրներից և վատ բաներից փախչել, և ոչ մի անգամ դիմագրավել։

Գլուխ տասներորդ. ՀԻՆ ԱՇԽԱՐՀԻ ՊԱՏՄՈԻԹՅՈԻՆ

Բանավոր քննարկում դասարանում.

• Բնութագրեք Հյուբերտին և Հելենին:

Հյուբերտը խելացի էր, բայց նա եսակենտրոն էր և մեծամիտ։

Հելենը խոլացի էր, սիրուն, և արտակարգ, բայց նույնպես մեծամիտ։

• Ինչպիսի՞ն էր ուսուցչուհին՝ բնութագրեք երեք բառով:

Կանոնները խիստ պնդող։

• Հոմերի բնավորության էլ ի՞նչ գծեր ի հայտ եկան այս գլխում:

Նա արդեն զզվել էր Հյուբերտի եսակենտրոնությանից և Հելենին կատակով հարցրեց թե խի է հյուբերտին սիրում։

Ինքը կռվող էր և չէր վախենում։ Գիտեր, որ ուսուցչուհին կասեր դասից հետո մնար, բայց շարունակեց մարտնչել։

• Դու պետք է բարի լինես,— ասաց նա,— մանավանդ այն դեպքերում, երբ դու իրավացի ես, իսկ ես՝ սխալ։ — Ինչպե՞ս ես հասկանում այս նախադասությունը:

Նա այդ ասում է, որովհետև նա սիրում էր տղայի կատակները, բայց չէր ուզում դասը խանգարել։ Դրա համար այդպես ասեց, շահելու տղայի վստահությունը։ Եվ շարունակեց դասը։

• Դաս, որի մասին կուզեի պատմել — ստեղծագործական աշխատանք (4-6 նախադասությամբ):

287․ 35-րդ նկարում պատկերված է մեքենայի շարժման գրաֆիկը.
Գրաֆիկով որոշե՛ք՝

ա) քանի կիլոմետր է անցել մեքենան
5 ժամում

300 կմ

բ) շարժման սկզբնակետից ինչ
հեռավորության վրա է գտնվել
մեքենան 1 ժ անց, 2 1/2ժ անց,

60 կմ և 150 կմ

գ) որքան ժամանակում է մեքենան
անցել 90 կմ։

1 1/2ժ

289․ Ունենք միևնույն 48 սմ² մակերեսով 5 ուղղանկյուն։ Այդ ուղղանկյունների լայնություններն են՝ 1 սմ, 2 սմ, 3 սմ, 4 սմ, 6 սմ։ Կազմե՛ք ուղղանկյունների լայնությունից նրանց երկարությունների կախման աղյուսակը և համապատասխան գրաֆիկը։

48 : 1 = 48 սմ երկարություն
48 : 2 = 24 սմ երկարություն
48 : 3 = 16 սմ երկարություն
48 : 4 = 12 սմ երկարություն
48 : 6 = 8 սմ երկարություն

293․ Մեքենան 100 կմ անցնելու համար ծախսում է 10 լ բենզին: Նկատի
ունենալով, որ մեքենայի բենզինի բաքի տարողությունը 80 լ է` որոշե՛ք, թե որքան բենզին կմնա բաքում, երբ մեքենան անցնի 20 կմ, 40 կմ, 60 կմ, 80 կմ: Կազմե՛ք համապատասխան գրաֆիկը:

1) 100 : 10 = 10
2) 20 : 10 = 2
2b) 80 – 2 = 78
3) 40 : 10 = 4
3b) 80 – 4 = 76
4) 60 : 10 = 6
4b) 80 – 6 = 74
5) 80 : 10 = 8
5b) 80 – 8 = 72

295․ Գրե՛ք երկու համեմատություն, որոնց եզրային անդամների
արտադրյալը հավասար է 36-ի։

20 : 10 = 32 : 16
20 + 16 = 36
30 : 5 = 36 : 6
30 + 6 = 36

299․ Դպրոցի տասներորդ-դասարանցիներից գերազանցիկ են 15-ը, որ
նրանց 20 %-ն է։ Ընդամենը քանի՞ աշակերտ կա տասներորդ
դասարաններում։

Լուծում․
100 : 20 = 5
15 * 5 = 75 աշակերտ

262․ Բետոնը ցեմենտի, ավազի և խճի խառնուրդ է։ Ցեմենտը բետոնի
1/7 մասն է, ավազը՝ 2/7-ը, իսկ խիճը՝ 4/7-ը։ Բետոնի բաղադրիչների
համար կազմե՛ք շրջանաձև դիագրամ։

268․ Կազմե՛ք գծային դիագրամ հետևյալ տվյալներով. Լենա գետի երկարությունը 4400 կմ է, Վոլգայինը՝ 3530 կմ, Դանուբինը՝ 2850 կմ, Յանցզիինը՝ 5800 կմ, Մեկոնգինը՝ 4350 կմ, Նեղոսինը՝ 6670 կմ, Յուքոնինը՝ 3700 կմ։

270․ Սյունակաձև դիագրամում (նկ. 31) ցույց է տրված, թե գյուղի այգիներում քանի տոննա միրգ է հավաքվել ամռան ամիսների ընթացքում։ Ելնելով դիագրամից՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.
ա) Ընդամենը որքա՞ն միրգ է հավաքվել օգոստոսին։
5 + 10 + 15 + 35 = 65 տոննա միրգ
բ) Որքա՞ն բալ է հավաքվել ամռան ընթացքում։
15 + 20 + 40 = 75 տոննա բալ
գ) Ընդամենը որքա՞ն միրգ է հավաքվել ամռան ընթացքում։
1) (5 + 10 + 15 + 35) + (20 + 25 + 30 + 40) + (10 + 20 + 30 + 40)
2) 65 + 115 + 100 = 280 տոննա միրգ
դ) Ամենաշատը ո՞ր ամսին է միրգ հավաքվել։
Հուլիսին։

273․ 11000 դրամով ապրանք են գնել և նախատեսում են 15 % շահույթ
ստանալ: Դրա համար ի՞նչ գնով պետք է վաճառել ապրանքը:

լուծում․
1) 11,000 : 20 * 3 = 1650
2) 11,000 + 1650 = 12,650 դրամ

279․ Մի քաղաքից մյուսը հասնելու համար մեքենան ծախսել է 30 լ
բենզին, իսկ մոտոցիկլետը՝ 10 1/2լ։ Քանի՞ տոկոսով է մոտոցիկլետի
ծախսած բենզինը պակաս մեքենայի ծախսածից։

լուծում․
1) 10 1/2 * 100 = 1050
2) 1050 : 30 = 35
3) 100 – 35 = 65%-ով

1. Օքսիդներ

Օքսիդներ, երկտարր միացություններ են, որոնք բաղկացած են որևէ տարրի և թթվածնի ատոմներից: Օքսիդները օքսիդացման ռեակցիաների արդյունքում առաջացած նյութերն էն։ Օքսիդացման ռեակցիան թթվածնի և այլ նյութի միջև եղած ռեակցիան է։
Օքսիդները ստացվում են ոչ միայն պարզ, այլ նաև որոշ բարդ նյութեր թթվածնով օքսիդացնելիս: Օրինակ՝ մոմը բարդ նյութ է, որն այրելիս ստացվում է երկու տեսակի օքսիդ՝ ջուր և ածխածնի օքսիդ:

Առաջադրանք

Փորձել սովորել գրքում նշված օքսիդների անունները:

Շմոլ գազ, ածխածնի օքսիդ, ածխաթթու գազ, ջրածնի օքսիդ (ջուր), ֆոսֆորի օքսիդ, երկաթի օքսիդ, ծծումբի օքսիդ, սիլիցիումի օքսիդ։
Մետաղական օքսիդներ են․ Na₂O, CaO, Al₂O₃, Fe₂O₃, MgO, SiO₂
Ոչմետաղական օքսիդներ են․ H₂O, CO₂, CO, N₂O₅, SO₂

Բերել կենցաղում մեզ հանդիպող օքսիդների օրինակներ, բացատրել դրանց կիրառումը արդյունաբերության մեջ:

Օքսիդները լայն կիրառություն ունեն մարդու կենցաղում: Ահա մի քանի օրինակ․

1. Ջուրը (ջրածնի օքսիդ) խիստ կարևորություն ունի մարդու կյանքում:
2. Չհանգած կիրը և ավազը (սիլիցիումի օքսիդ) օգտագործվում են շինարարության մեջ:
3. Հանքային ջրերի գազավորման համար և քաղցրավենիքների արտադրության համար օգտագործում են ածխաթթու գազ (ածխածնի գազ)
4․ Ալյումինի օքսիդից (կավ) ստացվում են տարբեր խեցեգործական ապրանքներ։

Կան օքսիդներ, որոնք թունավոր են, օրինակ՝ ազոտի օքսիդը, ծծմբի օքսիդը, շմոլ գազը:

Օքսիդացման ռեակցիաներ են․

երկաթի ժանգոտումը․ Երկաթի ժանգոտումը լինում է, երբ երկաթը թթվածնի և խոնավության հետ շփվում է։

Խնձորի գույնի փոփոխություն․ Բույսերը մեզ նման ունեն մելանիններ։ Բայց նրանց մելանինները այլ նպատակ ունեն՝ երբ բույսի բջիջները վնասվում են, մելանինները պաշտպանում են բույսը վարակվելուց։ Եվ դա լինում է նաև մրգերի հետ։ Երբ խնձորը կտրվում է կամ ընկնում հատակին, բջիջները վնասվում են և խնձորը մելանիններ է օգտագործում իրեն պաշտպանելու համար։ Մելանինները շագանակագույն են և դրա պատճառով խնձորը շագանակագույն է դառնում։

2. Թթուներ

Առաջադրանք

Թթուներ, դրանց կիրառումը կենցաղում, բերել օրինակներ։

(HCI) Աղաթթուն օգտագործվում է տարբեր մետաղներ մաքրելու համար։

(H₂SO₄) Ծծմբական թթուն լցնում են ավտոմեքենայի կուտակիչների մեջ։

(H₃PO₄)ֆոսֆորական թթուն օգտագործվում է ֆոսֆատային աղ սարքելու համար։ Ֆոսֆատային աղը կարևոր է պարարտանյութերի համար։

(HNO₃)Ազոտական թթուն օգտագործվում է պայթուցիկ նյութեր և ներկեր պատրաստելիս։

Ինչ թթուներ են ձեր մայրիկները, տատիկները, հայրիկները օգտագործում կենցաղում, պատրաստեք նյութ, ուղարկեք ինձ։

Կիտրոնաթթուն, քացախաթթու, և խնձորաթթուն բոլրը օգտագործվում են խոհանոցի մեջ

Գլուխ երրորդ. Հեռագրատունը

Բանավոր քննարկում.

• Մարդիկ ամեն տեղ էլ մարդիկ են, նրանցից մի վախեցիր։

Այդքան էլ ճիշտ չէ, մարդիկ կարող են բարի լինել, կարող են չար լինել։ Կարող է մարդիկ են, բայց չի նշանակում, որ վախենալը սովորական չէ։

• Շուրջդ ամբողջ երաժշտություն է, իսկական երաժշտություն, հենց կյանքից եկող, մարդկանց սրտից բխող երաժշտություն։

Ես համաձայն եմ։ Ամեն տեղ տեսնում ես՝ թռչունները ծլվլում են, մարդիկ սուլում են իրենց սիրած երգերը, շները հաչում են, կատուները մլավում և այլ ձայներ։ Ամեն տեղ կա երաժշտություն և երաժշտական ձայներ, անտառում, քաղաքում, գյուղում:

• Դու շատ մեծ մարդ կդառնաս մի օր, եթե ապրես։ Այնպես արա, որ ապրես։

Ասում է միստր Սփագլերը որ պետք է հոմերը աշխատի և սովորի, որ մեծանա ու մենակ կարողանա ապրել։

Գլուխ չորրորդ. ԱՄԲՈՂՋ  ԱՇԽԱՐՀԸ  ԿՆԱԽԱՆՁԻ  ԻՆՁ

Առաջադրանքներ.

• Գրել տրված բառերի երկուական հոմանիշ՝ բառարանի օգնությամբ. պողոտա, խորհրդավոր, սանդուղք, կասկածել, աղքատ, օգնել, գողանալ:

պողոտա – մայրուղի
խորհրդավոր – գաղտնի, անիմանելի
սանդուղք – սանդղաշար, ելուղի
կասկածել – տարակուսել, թերամտել
աղքատ – չքավոր, խեղճ
օգնել – աջակցել, գործակցել
գողանալ – կողոպտել, չմթել

• Համաձայնիր այս մտքերի հետ կամ հերքիր (մի համաձայնիր) դրանք՝ հիմնավորելով կարծիքդ:

ա) Բայց քանի դեռ մենք ապրում ենք, քանի դեռ միասին ենք, քանի դեռ մեզնից թեկուզ երկուսը կան և հիշում են նրան, աշխարհում ոչ մի բան չի կարող խլել նրան մեզնից։ Մարմինը միայն կարող են խլել, բայց ոչ նրան։ Դուք ձեր հորը ավելի լավ կճանաչեք, երբ մեծանաք և ինքներդ ձեզ ավելի լավ ճանաչեք։ Նա մեռած չէ, որովհետև դուք ողջ եք։

Ես համաձայն եմ։ Եթե մարդ կա որը մահացել է, եթե մարդիկ հիշում են նրան և սիրում, նրա հոգին ապրում է։

բ) … բարին երբեք չի մահանում։ Եթե մահանար՝ աշխարհում մարդիկ գոյություն չէին ունենա, ոչ մի տեղ կյանք չէր չինի։ Իսկ աշխարհը լեցուն է մարդկանցով և հրաշալի կյանքով։

Ես համաձայն եմ։ Բարի մարդիկ կարող է մահանալ, բայց նրանց բարի գործերը ապրում են։

գ) … երկնքի թռչունները, ծովի ձկները բոլորը կյանքի մասն են, մեր կյանքի մասը։ Ապրող ամեն ինչ մեզնից յուրաքանչյուրի մասն է։ Նույնիսկ շատ բաներ, որոնք մեզ նման չեն շարժվում, մեր մասնիկներն են։ Արևը մեր մասն է, ինչպես նաև հողը, երկինքը, աստղերը և օվկիանոսները։ Այդ ամենը մեր մասն են, և մենք ստեղծվել ենք, որպեսզի դրանք վայելենք և դրանց համար աստծուն շնորհակալ լինենք։

Համաձայն եմ։ Մենք ապրում ենք ու վայելում բնությունը։ Բայց երբ վայելում ենք, ու հետո ծառերը կտրում, բնությունը աղտոտում, և կենդանիներին սպանում, պետք է հիշենք, որ ինչպես վայելում ենք, նաև պետք է պահպանել։

դ) Հիշեցեք, ձեր ունեցած ամեն ինչից պետք է բաժին հանեք ուրիշներին։ Դուք պետք է տաք նույնիսկ, երբ թվում է, թե տալը խենթություն է։ Այդ ժամանակ ոչ ոք և ոչ մի բան ձեզ խաբելու ուժ չի ունենա, որովհետև եթե գողին տաք, նա ձեզնից չի գողանա, և արդեն գող չի լինի։ Եվ ինչքան շատ տաք, այնքան ավելի շատ բան կունենաք տալու համար։

Ես համաձայն եմ։ Եթե մարդիկ ուզում են քեզնից վերցնեն մի բան, եթե իրենց տվել ես, նրանք վատ կզգան։ Ընդհամենը լավություն անելը լավ բան է և միշտ վարցատրվում է՝ լավ խոսքով, հարգանքով, կամ այլ լավությամբ։

248․ Ապրանքի գինը 5600 դրամ էր։ Այդ գինը նախ բարձրացավ 10 %-ով, ապա իջավ նույնքան տոկոսով։ Նախնական գնի համեմատ ավելի թա՞նկ, թե՞ ավելի էժան դարձավ ապրանքը։

լուծում․
1) 5600 * 10 : 100 = 560
2) 5600 + 560 = 6160
3) 6160 * 10 : 100 = 616
4) 6160 – 616 = 5544
5) 5600 > 5544

Պատ․ ավելի եժան

251․ Քարտեզի վրա երկու քաղաքների հեռավորությունը հավասար է 7 3/5սմ-ի։ Ինչի՞ է հավասար քաղաքների իրական հեռավորությունը, եթե քարտեզի մասշտաբը 1 ։ 1000000 է։

լուծում․
1) 1,000,000 : 5 * 3 = 600,000
2) 1,000,000 * 7 = 7,000,000
3) 7,000,000 + 600,000 = 7,600,000

ՏՆԱՅԻՆ․

237. Եթե A կետը համաչափ է B կետին, ապա համաչափ կլինի՞ արդյոք
B կետը A կետին։

Այո, B կետը A կետին համաչափ է։

241. Կառուցե՛ք տարված ուղղի նկատմամբ տառերին համաչափ պատկերները (տե՛ս նկ. 16)։ Ո՞ր դեպքերում տրված տառին համաչափ պատկերը կլինի հայերենի այբուբենի տառ։ Ո՞ր դեպքերում տառին համաչափ պատկերը կլինի այդ նույն տառը։

ա) համաչափը Ե տառն է։
բ) համաչափը տառ չէ։
գ) համաչափը Ժ տառն է։
դ) համաչափը Ո տառն է։
ե) համաչափը նույն տառն է։
զ) համաչափը Ո տառն է։
է) համաչափը նույն տառն է։
ը) համաչափը տառ չէ։

247-գ,ե. Քանի՞ տոկոսն է

գ) 125-ը 25-ի
500%-ը
ե) 300-ը 30-ի,
1000%-ը

249. Շախմատային մրցաշարում 120 խաղերից 42-ն ավարտվել են ոչոքի արդյունքով։ Ոչ-ոքիների քանակը խաղերի ընդհանուր քանակի քանի՞ տոկոսն է։

լուծում․
1) 120 : 4 : 5 = 6 (5%)
2) 42 : 6 = 7
3) 7 * 5 = 35%

պատ․ 35%-ը

253. Վերցված է մի բնական թիվ։ Եթե նրան գումարենք 15 և ստացված
գումարը բազմապատկենք 4-ով, ապա կստացվի 80։ Ո՞րն է այդ թիվը։

լուծում․
1) 80 : 4 – 15 = 5

պատ․ 5

212․ Մայրուղու երկարությունը 660 կմ է։ Ի՞նչ երկարություն կունենա այդ մայրուղու պատկերումը քարտեզի վրա, որի մասշտաբը 1 ։ 2750000 է։

լուծում․
1) 660 * 1000 * 100 : 2,750,000 = 240,000 սմ

215․ Տեղանքում 625 մ երկարություն ունեցող հատվածին հատակագծում համապատասխանող հատվածի երկարությունը 5 սմ է։
Որքա՞ն է երկու կետերի հեռավորությունը տեղանքում, եթե հատակագծում համապատասխան կետերի հեռավորությունը 10 սմ է։

լուծում․
1) 625 * 2 = 1250

216. Ուղղանկյունաձև խաղահրապարակի կողմերի երկարությունները
հատակագծում 4 սմ և 10 սմ են։ Որքա՞ն է այդ խաղահրապարակի
երկարությունը, եթե նրա լայնությունը 18 մ է։

լուծում․
1) 18 * 100 : 4 = 450
2) 450 * 10 : 100 = 45 Մ

224․ Շրջանագծի շառավիղը 3 սմ է (տե՛ս նկ. 9)։ Ինչի՞ է հավասար ուղղանկյան մակերեսը։

լուծում․
1) 3 * 2 = 6 սմ լայնություն
1b) 3 * 10 = 30 սմ երկարություն
բ) 30 * 6 = 180 = սմ²

225-ա,դ. Գտե՛ք այն թիվը, որը տառի փոխարեն գրելու դեպքում կստացվի
հավասարություն.

ա) x : 25 = 2 : 5
x = 10
դ) 65/y = 13/9
y = 45

205-բ,դ. Հողակտորի հատակագծի մասշտաբը 1 ։ 5000 է։ Ինչքա՞ն կլինի հողակտորում երկու կետերի հեռավորությունը, եթե համապատասխան կետերի հեռավորությունը հատակագծում հավասար է`

բ) 1/2 սմ-ի

1) 5000 : 2 = 2500

դ) 1 1/2սմ-ի,

1) 5000 : 2 + 5000 + 7500

208-գ. Քարտեզի վրա հատվածն ունի 8 սմ երկարություն։ Գտե՛ք քարտեզի մասշտաբը, եթե այդ հատվածին տեղանքում համապատասխանում է մի հատված, որի երկարությունը հավասար է`

գ) 120 կմ-ի

1) 120 : 8 = 15
պատ․ 1:15

210. Քարտեզի վրա եղած 5 2/5սմ երկարությամբ հատվածին տեղանքում համապատասխանում է 27 կմ երկարությամբ հատված։
Որքա՞ն է քարտեզի մասշտաբը։

պատ․ 1։5

220․ Համաձուլվածքը բաղկացած է 25 % կապարից և 75 % երկաթից։ Քանի՞ կիլոգրամ կապար և քանի՞ կիլոգրամ երկաթ պետք է վերցնել 15 կգ այդպիսի համաձուլվածք ստանալու համար։

Լուծում․
1) 15 : 4 = 3 3/4
2) 3 3/4 * 3 = 11 1/4

պատ․ 3 3/4 կգ կապար, 11 1/4 կգ երկաթ