1. Նկարագրել ջերմահաղորդականության երևույթը <<ցուցադրող>> փորձը:

Մի պղնձե ձողի երկայնքով մոմով ամրացնում ենք լուցկու մի քանի հատիկ։ Եթե պղնձե ձողի մի ծայրը տաքացնենք, մոմը սկսվում է հալվել և հետո լուցկու հատիկները ընկնում են։ Նաև կարելի է նկատել, որ ամենամոտիկ լուցկու հատիկը միշտ առաջինն է ընկնում։

2. Բացատրել, թե ինչպե՞ս է ջերմահաղորդումն իրականացվում մոլեկուլների քաոսային շարժմամբ և փոխազդեցությամբ:

Ջերմահաղորդումը տեղի է ունենում, որովհետև մարմնի տաք մասնիկները (որոնք ունեն ներքին էներգիա) շարժվում են, փոխազդում սառը մասնիկների հետ և դրա հետևանքով նրանց էներգիա տալիս։

3. Թվարկել լավ և վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր։

Լավ ջերմահաղորդիչներ են․ արծաթը, պղինձը, երկաթը և կապարը։

Վատ ջերմահաղորդիչներ են․ ջուրը, օդը, փայտը, հողը, կավը և պլաստիկը։

4. Ինչու՞ է օդը վատ ջերմահաղորդիչ։

Օդը վատ ջերմահաղորդիչ է, որովհետև միջամոլեկուլային տարածքը ավելի մեծ է, և դրա հետևանքով մոլեկուլային հարվածները հազվադեպ են լինում։

5. Ի՞նչ կիրառություններ ունեն վատ ջերմահաղորդիչները։

Վատ ջերմահաղորդիչները նաև լինում են լավ ջերմամեկուսիչներ։ Բաժակները սարքում են կավից և հախճապակուց, որպես տաք խմիչքները (օրինակ՝ թեյը և սուրճը) տաք մնան և սառը խմիչքները (օրինակ՝ ջուրը և մրգի հյութը) սառը մնան։

6. Ջերմահաղորդման ո՞ր եղանակն են անվանում կոնվեկցիա։

Կոնվեկցիան այն ջերմահաղորդումն է, որը կատարվում է հեղուկի և գազի հոսանքների միջոցով, որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի շերտերը անհավասարաչափ տաքացման։

7. Ո՞րն է կոնվեկցիայի և ջերմահաղորդականության երևույթի հիմնական տարբերությունը:

Կոնվեկցիան ջերմությունը փոխանցում է նյութի տեղափոխության հետևանքով, իսկ ջերմահաղորդականության պրոցեսում նյութի տեղափոխություն տեղի չի ունենում։

8. Ինչպե՞ս է գոյանում ամպը:

Ամպի գոյացումը սկսում է արևից։ Պարզ եղանակին արևը տաքացնում է գետինը, և միաժամանակ տաքացնում է մթնոլորտի երկրամերձ շերտը։ Կոնվեկցիայի շնորհիվ տաքացած օդը սկսում է բարձրանալ։ Բարձրանալուն զուգընթաց՝ տաք օդը ընդարձակվում է, և դա բավականաչափ արագ է լինում, քանի որ նաև վեր է բարձրանում շատ արագ: Արագ ընդարձակվելիս վեր բարձրացող օդը աշխատանք է կատարում ոչ թե շրջապատից ստացած էներգիայի, այլ իր ներքին էներգիայի հաշվին։ Օդի այդ զանգվածի ջերմաստիճանը նվազում է, այդ օդը սկսում է սառչել, և եթե նաև բավականաչափ խոնավ է, ապա, որոշ բարձրությունից սկսած, գոլորշու խտացման հետևանքով առաջանում են ջրի մանր կաթիլներ, և գոյանում է ամպ։

9. Ինչպե՞ս է առաջանում քամին:

Քամին էլ է առաջանում կոնվեկցիայի ջերմափոխանակման հետևանքով։ Բացատրենք, օրինակ, առափնյա վայրերում մեղմաշունչ քամու՝ զեփյուռի առաջացման պրոցես։ Ցերեկով արևը ցամաքը ավելի արագ է տաքացնում, քան ջուրը, և հետևանքով ցամաքի վերևի օդը ավելի տաք է լինում, քան ծովի վերևի օդը։ Ցամաքի վրա տաք օդը, ընդարձակվելով, բարձրանում է վեր։ Նրա տեղը զբաղեցնում է ծովից եկող սառ օդը։ Այդպես է առաջանում զեփյուռը։ Գիշերը, ընդհակառակը, գետինն ավելի արագ է սառչում, քան ջուրը, որի հետևանքով ծովի օդի ջերմաստիճանը ավելի բարձր է, քան ցամաքինը, և զեփյուռը փչում է ցամաքից դեպի ծով։

10. Ինչու՞ են հեղուկները և գազերը տաքացնում ներքևից:

Հեղուկները և գազերը տաքացնում են ներքևից, որովհետև երբ հեղուկի կամ գազի մի մասը տաքացնում ենք, այդ մասը գնում է վերևը։ Հեղուկները և գազերը ներքևից տաքացնելիս հեղուկի կամ գազերը տաքացրած զանգվածը գնում է վերև և սառը զանգվածը տաք զանգվածի տեղն է վերցնում։

11. Հնարավո՞ր է արդյոք կոնվեկցիան պինդ մարմիններում: Ինչու՞։

Կոնվեկցիան հնարավոր չէ պինդ մարմիններում, որովհետև պինդ մարմինների նյութի տեղափոխում չկա։

12. Ի՞նչ է էլեկտրամագնիսական դաշտը: Ի՞նչ վիճակներում կարող է գոյություն ունենալ:

Էլեկտրամագնիսական դաշտը մատերիայի առանձնահատուկ տեսակ է։ Նրա դրսևորումներից են լույսը, ռադիոալիքները, և այլն։ Էլեկտրամագնիսական դաշտը կարող է գոյություն ունենալ և՜ նյութական միջավայրում, և՜ նյութից առանձին։

13. Ի՞նչ է էլեկտրամագնիսական ալիքը:

Էլեկտրամագնիսկան ալիքը այն էլեկտրամագնիսական դաշտն է, որը, նյութից առանձնանալով, տեղափոխվում է տարածության մեջ։ Էլեկտրամագնիսական ալիքը, մեխանիկական ալիքի նման, կարող է էներգիա տեղափոխել։ Էլեկտրամագնիսական ալիքը, նյութից առանձնալով, վերցնում է այդ նյութի ներքին էներգիայի որոշ մասը։ Երբ այդ էլեկտրամագնիսական ալիքը մի այլ մարմնի է հանդիպում, այդ էլեկտրամագնիսական ալիքը մասամբ կլանվում է, մասամբ՝ անդրադառնում, իսկ մասամբ կարող է անցնել մարմնով։

14. Ջերմահաղորդման ո՞ր տեսակն են անվանում ճառագայթային ջերմափոխանակում: Բերել օրինակներ:

Ճառագայթային ջերմափոխանակումը ջերմահաղորդումն է ջերմային ճառագայթման արձակմամբ և կլանմամբ։ Եթե տաք արդուկը օդում պահենք և մեր ձեռքը արդուկից մի քիչ ներքև պահենք, մենք արդուկի ջերմությունը կզգանք։ Օդը վատ ջերմահաղորդիչ է, և կոնվեկցիան դեպի վեր է գնում, ապա այս ոչ՝ ջերմահաղորդականություն է, ոչ՝ կոնվեկցիա։ Այդ ջերմությունը մեր ձեռքին է հաղորդվում ճառագայթային ջերմափոխանակմամբ։

15. Ո՞ր մարմինն է ավելի լավ կլանում ջերմային ճառագայթումը՝ սև, թե սպիտակ: Բերել մի քանի օրինակներ: 

Սև մարմիններն են ավելի լավ կլանում ջերմային ճառագայթումը, որովհետև սև գույնը սպիտակ լույսի բոլոր ալիքները կլանում է, և սպիտակ գույնը սպիտակ լույսի բոլոր ալիքները արձակում է։

Երբ մենք ամառվա ժամանակ սև շորով դուրս ենք գնում, կարող ենք նկատել, որ ավելի շատ ենք շոգում, քան սպիտակ շորով։

16. Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն են անվանում ( նյութի) տեսակարար ջերմունակություն: 

Տեսակարար ջերմունակությունը այն ֆիզիկական մեծությունն է, որը բնութագրում է մարմնի ջերմային հատկությունները։

17. Ի՞նչ է ցույց տալիս տեսակարար ջերմունակությունը:

Տեսակարար ջերմունակությունը այն ֆիզիկական մեծությունն է, որը բնութագրում է մարմնի ջերմային հատկությունները։

18. Ի՞նչ միավորով է չափվում տեսակարար ջերմունակությունը:

1 Ջ/(կգ * ^oC)

19. Գրել տեսակարար ջերմունակությունը սահմանող բանաձևը:.

c = . Q .
……m(t₂ – t₁)

որտեղ
c = տեսակար ջերմունակություն
Q = մարմնին հաղորդած ջերմաքանակ
m = մարմնի զանգված
t₁ = մարմնի սկզբնական ջերմաստիճան
t₂ = մարմնի վերջնական ջերմաստիճան

Կատարել Գ․ Մխիթարյանի մաս I

Տարբերակ 1

I. Յուղի կաթիլը չի կարող տարածվել անսահմանապակ ջրի մակերևույթի վրա, կտարածվի մինչև շերտի հաստությունը հավասարվի յուղի ամենափոքր մասնիկների չափերին։

II. Փոքրագույն մասնիկները, որոնցից կազմված են տարբեր նյութերը, կոչվում են մոլեկուլներ։

III. Նյութի փոքրագույն մասնիկների բաղկացուցիչ մասերը կոչվում են ատոմներ։

IV. Դիֆուզիան տեղի է ունենում հեղուկներում և գազերում։

V. Տաք ջրում մոլեկուլների շարժումը արագանում է և դիֆուզիան ավելի արագ է կատարվում։

VI. Նյութի մոլեկուլների միջև գոյություն ունի և ձգողություն, և վանողություն:

Տարբերակ 2

I. Նույն նյութի մոլեկուլները իրարից չեն տարբերվում։

II. Տարբեր նյութերի մոլեկուլները իրարից տարբերվում են։

III. Դիֆուզիան նյութերի ինքնուրույն միմյանց խառնվելու երևույթն է։

IV. Դիֆուզիայի երևույթից կարող է անել այն եզրակացությունը, որ բոլոր նյութերի մոլեկուլները անընդհատ շարժվում են։

V. Քրոմապատման ժամանակ դիֆուզիա է տեղի ունենում։

VI. Պողպատե դետալները և քրոմի փոշին տաքացնում են, որ նյութերի մոլեկուլների շարժման արագությունները մեծանան և դիֆուզիան արագ ընթանա

Տարբերակ 3

I. Մետաղների, հեղուկների, և օդերի տաքացման դեպքում նրանց ծավալը մեծանում է։

II. Որովհետև նյութերը կազմված են առանձին մասնիկներից։

III. նրանց տաքացման դեպքում մասնիկների միջև արանքները մեծանում են;

IV. երբ բարձր է ջերմաստիճանը, ավելի արագ է ընթանում դիֆուզիան։

V. մոլեկուլները տաք ջրում ավելի արագ են շարժվում քան սառը ջրում

VI. Մոլեկուլներըչեն կպչում իրար անկախ նրանից, որ ձգում են իրար, որովհետև իրար շատ մոտենալու դեպքում վանում են։

Տարբերակ 4

I. Սպիրտի և ջրի խառնուրդի ծավալը փոքր է սպիրտի և ջրի ծավալների գումարից որովհետև սպիրտի մասնիկները տեղավորվում են ջրի մասնիկների միջեմոլեկուլային տարացքների մեջ:

II. թթվածնի մոլեկուլը կազմված է երկու թթվածնի ատոմից:

III. ջրածնի մոլեկուլը կազմված է երկու ատոմ ջրածնից:

IV. ջրի մոլեկուլը կազմված է երկու ատոմ ջրածնից և մեկ ատոմ թթվածնից:

V. Դիֆուզիան արագ է ընթանում գազերում։

VI. Ամռանը օդի մոլեկուլները ավելի արագ են շարժվում, քան ձմռանը;

1․ Մեխանիկական տատանումների տարբեր օրինակներ։

Սրտի բաբախումը, թիթեռնիկի թևեռի թափահառումը, և ձայնալարերի թրթռումը բոլոռը մեխանիկական տատանման օրինակներ են։

2. Ի՞նչն է բնորոշ բոլոր տատանողական շարժումներին:

Բոլոր տատանողական շարժումներում տատանումը շարժում է, որը հերթնականորեն կատարվում է հակադիր ուղղություններով։

3. Ո՞ր տատանումներն են անվանում պարբերական:

Պարբերական տատանումները այն տատանումներն են, որոնք որոշակի հավասար ժամանակից հետո նույնությամբ կրկնվում է։

4. Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում տատանումների պարբերություն:

Տատանման պարբերությունը այն ամենափոքր ժամանակամիջոցն է, որից հետո տատանումները կրկնվում են։

5. ի՞նչ միավորներվ է արտահայտվում տատանումների պարբերությունը:

Տատանման պարբերությունը արտահայտվում է ժամանակի միավորներով՝ վարկյանով (վ), րոպեով (ր), և այլն։

6. ի՞նչ է տատանումների լայնույթը: ինչ միավորներվ է այն արտահայտվում;

Տատանման լայնույթը տատանվող մարմնի առավելագույն շեղումն է հավասարակշռության դիրքից։

7. ի՞նչ է տատանումների հաճախությունը;Ինչ միավորներով է այն արտահայտվում

Տատանման հաճախությունը տատանվող մարմնի 1 վայրկյանում կատարած տատանումների քանակն է։

8. Ո՞ր հաճախություննէկոչվում 1Հց;

1 Հց-ը այն հաճախությունն է, որով մառմինը ամեն վայրկյան կատարում է 1 տատանում։

9. Որո՞նք են տատանումների մարման պատճառները

Տատանման մարման պատճառը այն բանն է, որից մարում է տատանողական շարժումը։

10. Ինչու՞ են ճոճանակը համարում տատանողական համակարգ

Ճոճանակը անվանվում է տատանողական համակարգ, որովհետև եթե երկրագունդը չլիներ, ճոճանակը չէր տատանվի։ Այսպիսով, ճոճանակ ասելով պետք է հասկանալ ոչ միայն թելը և գնդիկը, այլ նաև երկիրը։

11. Ո՞ր տատանումներն են անվանում ազատ:

Ազատ տատանումները այն տատանումներն են, որոնք կատարվում են դիմադրության և շփման ուժերի բացակայությամբ։

12. Ո՞ր տատանումներն են անվանում հարկադրական։

Հարկադրական տատանումները այն տատանումներն են, որոնք կատարվում այն ուժերի ազդեցությամբ, որոնք, ժամանակից կախված, փոփոխվում են որոշակի պարբերությամբ։

13. Ի՞նչ է զսպանակավոր ճոճանակը։

Զսպանակավոր ճոճանակը ճոճանակը է, որը բախկացած է մի զսպանակից, որի մի ծայրից ամրացված է անշարժ և մյուս ծայրից կախված է բեռ։

14. Ի՞նչ է մաթեմատիկական ճոճանակը։

Մաթեմատիկական ճոճանակը այն համակարգն է, որի թելը թեթև է գնդիկից և նաև թելի երկարությունը շատ մեծ է գնդիկի տրամագծից։

15. Էներգիայի ինչ փոխակերպումներ են տեղի ունենում ճոճանակի սեփական տատանումների ժամանակ։

Սեփական տատանումների ժամանակ, ամենաբարձր դիրքում պոտենցիալ էներգիան իր առավելագույն արժեքը ունի, և կինետիկ էներգիան հասնում է զրո։ Ամենացածր դիրքին, պոտենցիալ էներգիան իր նվազագույն արժեքը ունի, և կինետիկ էներգիան իր առավելագույն արժեքը։ Տատանման ժամանակ բարձրության համապատասխան փոխվում է կինետիկև պոտենցիալ էներգիան։

16․ Ի՞նչ է ռեզոնանսը։

Ռեզոնանսը հարկադրական տատանումների լայնույթի շեշտակի աճն է, որը լինում է երբ հարկադրող ուժի տատանումների հաճախությունը համընկնում է տատանողական համակարգի սեփական հաճախությունը։

17. Որքան է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի լրվ մեխանիկական էներգիան:

E = E_պ + E_կ = mgh + ^mv2/₂,

որտեղ m-ը գնդակի զանգվածն է,
g-ն ազատ անկման արագացումը,
հ-ը նրա բարձրությունը զրոյական մակարդակից,
և v-ն արագությունը:

• բացատրել ըմբոստ, գալարվել, գաղջ, պատուտակ, ճգնել, անհագ, զմայլվել, պատվանդան, ոստ, մրմնջալ

ըմբոստ – դիմադրություն անող, հակառակող
գալարվել – օղակաձև կորություն կազմել
գաղջ – տաքի և սառի միջին ջերմություն ունեցող, գոլ
պատուտակ – պատատուկազգիների ընտանիքին պատկանող բույս, փաթաթվող բույս
ճգնել – ուժերը լարող աշխատանք կատարել
անհագ – չկշտացող
զմայլվել – հիացմունքից ապշահար լինել
պատվանդան –
ոստ – ծառի՝ թփի բարակ ճյուղ
մրմնջալ – մեղմ ձայնով խոսել

• ինչպիսի հասարակություն է նկարագրված առաջին հատվածում — նշիր նմանություններ և տարբերություններ քո շրջապատի հետ:

Այս տեքստում նկարագրված հասարակությունը այն անհավասար հասարակությունն է, որում աղքատ մարդիկ ամբողջ օրը աշխատում են առանց բողոքելու և հարուստ մարդիկ ամբողջ օրը հանգստանում են աշխատեցնում են աղքատ մարդկանց։

• ի՞նչ գծված սահմանի մասին է խոսքը, բեր օրինակներ:

Այդ գծված սահմանը այն սահմանն է, որի մեջ հարուստ և ուժեղ մարդիկ պահում են բոլորին։ Նրանք ուզում են, որ մարդիկ առանց բողոքելու և առանց հանգստանալու աշխատեն, և միաժամանակ ավելի շատ փող չստանան, որ աղքատ մարդիկ միշտ աղքատ մնան։

• ի՞նչ է խորհրդանշում քամին, կայծակը, որոտը, արևի լույսը:

Քամին, կայծակը, որոտը, և արևի լ;ույսը այն հարուստ և ուժեղ մարդկանց են նկարագրում, որոնք ուզում են, որ բոլորը միշտ կախման մեջ մնան և չհակադարձեն ճնշումներին։

• ու՞ր էր ձգտում հասնել Ըմբոստը. մեղադրու՞մ ես նրան, թե արդարացնում, ինչու՞:

Ըմբոստը չէր ուզում ամբողջ կյանքի ընթացքում նույն տեղում մնալ և նույն բանը անել։ Ուզում էր այլ բարձունքների հասնել, նոր բաներ տեսնել և նոր բաներ զգալ։

• կա՞ մի բարձր տեղ, ուր դու ես ձգտում հասնել, ինչպե՞ս ես հաղթահարում այդ բարձրությունը (ստեղծագործական աշխատանք):

Ես ուզում եմ ավելի ուժեղ լինել, և դրան ձգտում եմ հասնել սպորտի գնալով, լողալով, և շատ քայլելով։