Երբ հայրս աշխատում էր Շվեդիայում, Ստոկհոլմի քաղաքում, մեր ընտանիքը բնակվում էր 3 հարկանի մի տան մեջ, որը գտնվում էր անտառի ծայրամասում: Այնտեղից հիանալի տեսարան էր բացվում ծովի վրա: Անմիջապես մեր տան կողքին մի խոտածածկ տարածք էր: Այդ տարածքում ամռանը տեսնում էինք սկյուռիկներ, ձմռանը՝ եղջնիկներ, նապաստակներ և այլ կենդանիներ, նույնիսկ աղվեսներ: Մեր տան դիմաց մի գեղեցիկ բալի ծառ էր, իսկ տան շրջակա ծառերին՝ բազմաթիվ թռչունների բներ:

Տան մոտակայքում կար մի ճանապարհ, որը տանում էր դեպի լողափ: Լողափին նաև կար մեկ այլ տուն, բայց դա իրականում նշանակություն չունի: Ճանապարհով իջնելիս երկու կողմերում կարող էիք տեսնել խիտ անտառը: Մենք սովորաբար ամռանը իջնում ​​էինք հատապտուղներ հավաքելու: Հաճելի էր տեսնել և լսել կենդանիներին, նայել ծառերին և նավակներին, և անել այլ գործեր:

Ընդհանուր առմամբ, կասեի, որ անտառում ապրելը շատ զվարճալի է:

վարժ․ 781

լուծում․
1) |AC| = 4 * |CD|
2) |DB| = 2 * |CD|
3) |CD| = 1 * |CD|
4) 1 + 2 + 4 = 7
4b) 7 * |CD| = 14
5) (|AB|) 14 : 7 = 2
6) 2 * 1 = 2 (|CD|)
7) 2 * 2 = 4 (|DB|)
8) 2 * 4 = 8 (|AC|)

պատ․ |CD| = |DB| =  |AC| =

վարժ․ 784

լուծում․
1) 70 – 30 = 40
2) 40 + 40 = 80
3) 80 – 60 = 20
4) 20 * 3 = 60
5) 60 + 20 = 80

պատ․ 80

վարժ․ 786

լուծում․
1) 8 + 6 = 14
2) 14 + 8 = 22
3) 97 – 22 = 75
4) 75 : 3 = 25
5) 25 + 8 = 33
6) 25 + 14 = 39

պատ․ 25, 33, 39

վարժ․ 768

1.5 + 5 + 2 = 8․5 սմ

վարժ․ 770

ա) սխալ
բ) ճիշտ
գ) սխալ
դ) ճիշտ
ե) սխալ
զ) սխալ
է) ճիշտ

վարժ․ 773

ABCD = AB + BC + CD + DA  = AE + EB + BF + FC + CD + DA = AE + FC + CD + DA + EB + BF

AEFCD = AE + EF + FC + CD + DA = AE + FC + CD + DA + EF

EB + BF > EF

Հետևաբար ABCD > AEFCD

վարժ․ 69

Որ խոսքը կարճեր, ավելորդ բաներ չեր ասի։ (Կարճ կապեր, երկար չէր)
Պարանը կարճ էր, աշտարակի ծայրին չհասավ։ (Կարճ կապեր, երկար չէր)
Գլուխը կախ էր ու սիրտը կոտրված։ (Խոնարհ էր, իջեցներ)
Դույլը ջրհորը կախեր թե չե, թզուկը հայտնվելու էր։ (Խոնարհ էր, իջեցներ)
Դռան ժանգոտ փակի վրա ինչ-որ թուղթ դրեց ու գնաց։ (Կողպեքի, ծածկի)
Եթե պատուհանը փակի, ցուրտ չի լինի։ (Կողպեքի, ծածկի)

վարժ․ 70

Հեռվում երեվացին նավեր։ (ի՞նչ, ինչե՞ր)
Հեռվում երևացողը նավ էր։ (ի՞նչ, ինչե՞ր)
Քաղաքում կային այգիներ։ (ի՞նչ, ինչե՞ր)
Դա քաղաքի ամենամեծ այգին էր։ (ի՞նչը, ինչե՞րը)
Ինչ ծանոթ ձայն էր։ (ի՞նչ, ինչե՞ր)
Դրսից ծանոթ ձայներ էին լսվում։ (ի՞նչ, ինչե՞ր)
Եթե բարձր ձայներ, անպայման կլսեինք։ (ինչե՞ր, ի՞նչ աներ)
Ձեր տղան էր եկել։ (ո՞վ, ովքե՞ր)
Տղաներ եկան, որ օգնեն։ (ո՞վ, ովքե՞ր)
Դա առաջին ծանոթ նետ էր։ (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ)
Տղան փեսուրներից սարքել էր նետեր։ (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ)
Որ դիպուկ նետեր, ոսկե խնձորը կգցեր։ (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ)

վարժ․ 71

Մեր ձեղնահարկում կատվի ձագեր գտա։ (մի քանի առարկա)
Ողջից դուրս եկողը ձագ էր։ (մի առարկա)
Որդին պահարանն էր բերել ու դրել սենյակի անկյունում։ (մի առարկա)
Դպրոցին այսպիսի պահարաններ են պետք։ (մի քանի առարկա)
Երկնքում նորից թռչուններ երևացին։ (մի քանի առարկա)
Վանդակի թռչունն էր դուրս եկել։ (մի առարկա)

վարժ․ 68

մարտ-կռիվ
մարտ-ամիս

սեր-կաթի սեր
սեր- զգացմունք

հոր- հայրիկի
հոր- փոս

հոտ- զգացմունք
հոտ- ոչխարների խումբ

անտառ- ծառերով ծածկված
անտառ- առանց տառ

արի- եկ
արի- քաճ

կար- կանչել
կար- քաջ

սրանք կոչվում են համանուն կամ նույնանուն։

վարժ․ 747

լուծում․
1) 42 + 1 = 43
2) 43 + 42 = 85

պատ․ 85

վարժ․ 753

ա) 0
բ) 1
գ) 2
դ) 1
ե) 0

վարժ․ 757

2 աֆտո մեկը մի քաղաքում, մյուսը ուրիշ քաղաքում։

քաղաքների հեռավորությունը = 900 կմ

երկուսնել իրար մոտ գնալով քշեցին։

աֆտո 1 արագություն = 90 կմ/ժ
աֆտո 2 արագություն = 60 կմ/ժ

? ժամ հետո իրենց հեռավորությունը 150 կմ է

լուծում․
1) 90 + 60 = 150
2) 900 : 150 = 6
3) 150 : 150 = 1
4) 6 – 1 = 5 ժ

պատ․ 5 ժ

• Ինչու՞ պետք է ամեն աշակերտ գոնե մեկ անգամ ագարակ այցելի։

 

Ագարակ այցելելը աշակերտների համար սովորական՝ դպրոցական  միջավայրից հեռու կրթական փորձ է։ Մեծանալով քաղաքային միջավայրում, գիտես որ մի բան կա, որը երեխանները չեն տեսնում՝ իրական ագարակը և կենդանիները. Աշակերտները պետք է իմանան՝ որտեղից է գալից իրենց սնունդը, դա արդեն ինքին դաս է։ Նրանք կտեսնեն այն ծանր աշխատանքը և այն ջանքը, որը պահանջվում է բերքը ցանելու, աճեցնելու և հավաքելու համար, ինչպես նաև անասուններին խնամելու և մեծացնելու նրանց. Այս ողջ գործընթացը հասկանալը կօգնի ուսանողներին շնորհակալ լինել իրենց ուտելիքի համար։

• Երբ երեխաները ագարակ են այցելում, ի՞նչ պարտականություններ են սովորում։

 

Ագարակ այցելելը շատ լավ միջոց է պարտականություն սովորելու համար․ կենդանիներին խնամելը, կերակրելը ինչպես նաև ջրելը, մաքրելը և ինչ-որ բան կառուցելը ֆերմերների ամենօրյա գործերն են։ Սա աշակերտներին օգնում է սովորել հմտություններ, որոնք անհրաժեշտ են ուրիշ կենդանիններին խնամելու համար։ Այդ պատասխանատվությունը կարող է փոխանցվել իրենց կյանքի այլ ոլորտներ, օր՝ դասարանում իրենց գործունեության և ուրիշների հետ շփման մեջ։ Ագարակ այցելելը կարող է շատ հաճելի և շատ տարբեր լինել քաղաքում ապրելուց։

• Ի՞նչ են նրանք անում ագարակում ամեն օր։

 

Նրանք խնամում են կենդանիններին, կերակրում նրանց, սանրում ձիերին, ջրում բույսերը, ձի են նստում և լողում լողավազանում. Մենք մեր ագարակում ունենք թոնիր, որտեղ աշակերտները լավաշ են թխում. Ինչպես գիտեք, դա հայկական ավանդական հացն է. Այս բարակ և փափուկ հացը նման է մեքսիկական տորտիլային.

• Կարո՞ղ են մյուս աշակերտները ագարակ այցելել։

Իհարկե, կարող են։

• Կարող են ընտանիքները ագարակ այցելել

Այո, կարող են, բայց դասերից հետո, այսինքն՝ երեկոյան հինգին կամ կիրակի օրերին։ Ընտանիքի հետ միասին ագարակ այցելելը ապահովում է  հաճելի ընտանեկան ժամանակ։ Ծնողների և երեխաների հետ ժամանակ անցկացնելը կրթական միջավայր է ստեղծում, որը ավելացնում է գիտելիքները։

• Այսպիսով, ի՞նչ կուզենաիք ասել այլ դպրոցներում աշխատող ուսուցիչներին։

 

Սիրելի ուսուցիչներ, եթե դուք ուզում եք, որ ձեր աշակերտները զգան ագարակ այցելելու հաճույքը կամ եթե դուք փնտրում եք քաղաքում գտնվող ագարակ, ուր դուք կարող եք թողնել ձեր աշակերտներին վայելել ագարակը, զանգահարեք Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր հետևյալ հեռախոսահամարով․ (+374) 74 72 46։

• Ի՞նչ այլ օգուտ կարող է տալ ագարակ այցելելը։

 

Սեփական փորձով սովորելը ավելի արդյունավետ և հաճելի է քան դասագրքերով։ Դրա հետ մեկտեղ նրանք կարող են ուսումնական հիշարժան արկածներ ունենալ և ընկերներ ձեռք բերել սեբաստացիների շրջանում։

• Շնորհակալություն հարցազրույցի համար

 

Շնորհակալություն Ձեր հրավերի համար։

Ո՞ր պնդումներն են ճիշտ:
1. Գիշերվա և ցերեկվա հերթափոխումը պայմանավորված է Երկրի՝  իր առանցքի շուրջ պտույտով:
2. Լուսինն իր պտույտի ընթացքում Երկրից երևում է տարբեր կողմերով:
3. Աստղը շիկացած հսկա գազային գունդ է, որը ճառագայթում է լուսային էներգիա

Ո՞ր պատասխանն է ճիշտ:
1. Քանի՞ համաստեղություն կա աստղային երկնքում.
ա) 40
բ) 88
գ) 56
դ) 72
2. Ո՞րն է Արեգակին ամենամոտ մոլորակը.
ա) Մերկուրին
բ) Վեներան
գ) Երկիրը
դ) Նեպտունը
3. Որքան է Երկրի հեռավորությունն Արեգակից.
ա) 80 մլն կմ
բ) 150 մլն կմ
գ) 200 մլն կմ
դ) 65 մլն կմ

Լրացրե՛ք  նախադասությունները:
1. Երկրին ամենամոտ աստղը Կենտավրոսի Պրոքսիման (արևն) է:
2. Երկիրն Արեգակի շուրջ մեկ պտույտ կատարում է 1 տարվա ընթացքում:
3. Լուսինն Երկիր մոլորակի միակ արբանյակն է:

Կարդա՛, ապա փորձիր անգիր սովորել Համո Սահյանի «Անտառում» բանաստեղծությունը:

ԱՆՏԱՌՈՒՄ

Անտառում ամպի ծվեններ կային,
Կապույտ մշուշներ կային անտառում.
Օրոր էր ասում աշունն անտառին.
Բայց դեռ անտառի քունը չէր տանում։

Շշուկներ կային անտառում այնքա՜ն
Եվ խոնավ-խոնավ բուրմունքներ կային….
Իրար փաթաթված ստվեր ու կածան,
Ու հետքե՜ր, հետքե՜ր, հետքե՜ր մարդկային։

Եղյամն էր սնկի գլուխն արծաթում,
Մրսում էր կարծես վայրի նշենին,
Հանգստանում էր հողմը բացատում՝
Ականջն ամպրոպի ազդանշանին։

Եղնիկի հորթը, մամուռը դնչին,
Թռչում էր իր մոր բառաչի վրա,
Եվ որսկանը թաց խոտերի միջին
Կորած հետքերն էր որոնում նրա։

Փայտահատը հին երգն էր կրկնում
Եվ տաք սղոցն իր յուղում էր կրկին,
Թեղին անտարբեր ականջ էր դնում
Տապալված կաղնու խուլ հառաչանքին։

Անտառապահի տնակի առաջ
Խարույկն իր խաղաղ ծուխն էր ծածանում,
Եվ խարույկի մոտ եղևնին կանաչ
Սոճու հետ սիրով զրույց էր անում…

Անտառում խորին խորհուրդներ կային
Եվ արձագանքներ կային անտառում,
Օրոր էր ասում աշունն անտառին,
Սակայն անտառի քունը չէր տանում։­

Հարցեր և առաջադրանքներ

1․ Անծանոթ բառերը դո՛ւրս գրիր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

մշուշ – մառախուղ, մեգ
շշուկ – ցածր ձայն, փսփսոց
բուրմունք – բույր, հոտ
ստվեր – հով, շողք
կածան – ճանապարհ, արահետ
եղյամ – շաղ, ձնգեռ
հորթ – որթ
մամուռ – ջրիմուռ
բառաչ – մայ, մայուն
տապալված – ընկնել, շուռ գալ
խարույկ – կրակ, հրդեհ

2․ Բացատրի՛ր տրված փոխաբերությունները /ոչ ուղիղ իմաստով գործածված արտահայտությունները/:

ա)Անտառում ամպի ծվեններ կային:
Անտառում փոքր ամպերի նման մառախուղի կտորներ կային։

բ)Շշուկներ կային անտառում այնքա՜ն:
Ծառերի խշխշոց անտառում նմանեցվում է շշուկների։

գ)Օրոր էր ասում աշունն անտառին:
Աշունն անտառին նախապատրաստում էր ձմռան քնի համար։

դ) Եղյամն էր սունկի գլուխն արծաթում:
Եղյամի կաթիլները սնկի գլուխը ծածկում էին ու փայլում արծաթի նման։

3․ Բանաստեղծության ո՞ր պատկերն է քեզ շատ դուր գալիս: Պատասխանդ հիմնավորի՛ր:
Եղնիկի և որսորդի հատվածը։

4․ Նկարագրի՛ր բանաստեղծի ներկայացրած անտառը: Բանաստեղծությունն արձակի փոխադրի՛ր:

Անտառում ամպոտ մշուշ էր։ Աշունն օրորոցային էր երգում։
Անտառում խոնավության բույր էր տարածված, լսվում էր խշշոց։ Կածանի վրա բազմաթիվ մարդու հետքեր էին։
Եղյամի կաթիլները սնկի վրա արծաթի պես փայլում էին։ Բացատում թեթև քամի էր, որ ամպրոպից հետո ուժեղանալու էր։
Եղնիկի ձագը վազում էր մոր մոտ, իսկ որսկանը նրանց հետքերն էր որոնում։
Փայտահատը յուղում էր իր սղոցը, իսկ անտառապահի տնակի առաջ խարույկ էր վառած։

5․ Նկարի՛ր բանաստեղծությունը:

մարտ – մարտ (ամսանուն), մարտ (կռիվ)
գնել – գնել (առնել), Գնել (տղայի անուն)
հաշիվ – համար (թվանիշ), համար (____ի համար)

վարժ․ 64

Ամռանը տաք է, ձմռանը ցուրտ է։
Ամռանը լուսավոր է, ձմռանը՝ մութ։
Ամռան օրերը երկար են, ձմռանը՝ կարճ։
Ամռան չոր է, ձմռան թաց։
Ամռան արևը պայծառը, ձմռան՝ գունատ։

վարժ․ 65

Այս կաթի սերը շատ համով է։

Սերը լավ զգացմունք է։

Հոր պայուսակը ընկավ։

Հոր ենք փորում։

վարժ․ 67

Հայկ, արի նայի, ինչ է եղել։

Արի Հայկը չվախեցավ և գնաց տեսնելու, ինչ է եղել։

Ոչխարների հոտից տհաճ հոտ էր գալիս։