Կենսաբանություն․ Օձեր

Օձերը երկարավուն, առանց վերջույթների, գիշատիչ կենդանիներ են։ Օձերը կոպեր չունեն, իսկ մաշկը պատված է թեփուկներով։ Քանի որ օձերը նեղ են, նրանց զուգակցված օրգանները (թոքերը և երիկամները) տեղադրված են միմյանց դիմաց, այլ ոչ կողք կողքի: Օձերի մեծամասնությունը թունավոր չէ։ Թունավոր օձերն իրենց թույնը օգտագործում են ոչ թե ինքնապաշտպանության, այլ իրենց զոհին որսալու համար: Որոշ օձեր ունեն բավականաչափ ուժեղ թույն, որպեսզի սպանեն չափահաս մարդու:

Աշխարհում ներկայումս կա օձերի ավելի քան 3900 տեսակ։ Դրանք կարելի է գտնել բոլոր մայրցամաքներում, բացառությամբ Անտարկտիդայի, և հիմնական ցամաքային հատվածում, բացառությամբ որոշ կղզիների։
Ամենակարճ օձը բարբադոսյան թելային օձն է (Leptotyphlops carlae), որի առավելագույն չափը 10,4 սմ է։ Այն ոչ թունավոր օձ է, որը սնվում է միջատների թրթուրներով։ Այն ապրում է Կարիբյան ծովի Բարբադոս կղզում և համարվում է ծայրահեղ վտանգված՝ բազմաթիվ գործոնների պատճառով: Այս տեսակի մասին հետաքրքիր փաստն այն է, որ մայրերը միաժամանակ միայն մեկ ձու են ածում, իսկ երեխաները ձվից դուրս գալիս արդեն մայրական չափի մոտավորապես կեսն են:

Բարբադոսյան թելային օձ

Օձի ամենաերկար տեսակը ցանցավոր պիթոնն է (Malayopython reticulatus), որի արու միջին չափը 3-4,2 մ է, իսկ էգը՝ առնվազն 4,8 մ և մինչև 6 մ: Ամենաերկար ցանցավոր պիթոնը հասել է 9,9 մետրի (!!!): Սրանք ոչ թունավոր տեսակներ են, այնուամենայնիվ, նրանք չափազանց վտանգավոր են՝ կարողանալով փաթաթել և խեղդել իրենց զոհին: Նրանք ուտում են շատ կենդանիներ՝ հավից մինչև վայրի խոզեր։ Պիթոններն ապրում են արևադարձային անտառներում և մոտակա խոտածածկ տարածքներում, ինչպես նաև հակված են ապրել գետերի և մոտակա առուների ու լճերի մոտ: Նրանք հիանալի լողորդներ են։ Համարվում է, որ այն վտանգված տեսակ չէ։

Ցանցավոր պիթոն

Գոյություն է ունեցել ավելի երկար և մեծ օձերի մի տեսակ՝ Հսկա բոաները (Titanoboa), որն անհետացած է համարվում: Դրանք ապրում էին այժմյան Լա Գուախիրա տարածքում Հյուսիս-արևելյան Կոլումբիայում: Ենթադրվում է, որ այս օձերի երկարությունը հասնում էր 14 մետրի:

Հայաստանում ամենատարածված օձի տեսակը հայկական իժն է (Montivipera raddei)։ Այն ապրում է Հայաստանում և շրջակա մի քանի այլ երկրներում: Այն թունավոր է, երկարությունը հասնում է 1 մետրի, իսկ պոչը՝ ընդամենը 5-6 սմ: Ուտում է միջատներ, մողեսներ և կրծողներ։

Հայկական իժ

Հայաստանի ամենավտանգավոր օձը գյուրզան է կամ մոխրօձը (Macrovipera lebetina), որը խոշոր իժերի ցեղի օձ է։ Երկարությունը կարող է հասնել մինչև 1,8 մետրի։ Կծածը վտանգավոր է մարդու և կենդանիների կյանքի համար։

Երկրաչափություն 26․04․22

313․

Եռանկյան մեջ ներքնաձիգը միշտ էջից երկար է, ուստի թեք գիծը ավելի երկար գիծը կլինի։ Եթե երկու կողմերի գումարը 17 սմ է, իսկ թեքը 1 սմ-ով երկար է ուղղահայացից, ապա ուղղահայացը կլինի (17 – 1) : 2, որը կլինի 8 սմ։ Կետի և ուղղի միջև տարված ուղղահայաց գծի երկարությունը հավասար է կետի և ուղղի հեռավորությանը։ Այդ նշանակում է, որ կետի հեռավորությունը ուղղից հավասար է 8 սմ։

Պատ․ Կետը ուղղից 8 սմ հեռավորությամբ է։

315․

Ներքնագիծը միշտ էջից երկար է, որը նշանակում է CE > CD։ Եթե CE-ի և CD-ի տարբերությունը 3 սմ է, ապա CE = CD + 3: Այսպես, 2CD + 3 = 31, որը նշանակում է, որ CD = (31 – 3) : 2։ (31 – 3) : 2 = 28 : 2 = 14: Կետի և ուղղի միջև տարված ուղղահայաց գծի երկարությունը հավասար է կետի և ուղղի հեռավորությանը։ Այդ նշանակում է, որ C կետի հեռավորությունը DE ուղղից հավասար է 14 սմ։

Պատ․ C կետը DE ուղղից 14 սմ հեռավորությամբ է։

317․

Լուծում 1․

Հավասարասրուն եռանկյան մեջ կիսորդը, միջնագիծը, և բարձրությունը նույնն են։ Հավասարասրուն եռանկյան մեջ, միջնագիծը միշտ գնում է գագաթից մինչև հիմքի միջնակետը։ M կետը AB հիմքի մեջնակետն է, ապա CM հատվածը ABC եռանկյան միջնագիծն է։ ABC եռանկյունը

Լուծում 2․

Քանի որ ABC եռանկյունը հավասարասրուն է, ապա CA = CB: Գիտենք նաև, որ AM = MB: Հետևաբար AMC = BMC, իսկ <AMC = <BMC։ <AMC + <BMC = 180o, ուստի <AMC և <BMC = 90o, հետևաբար CM-ը բարձրություն է։

ՏՆԱՅԻՆ․

314․

/\DEA-ն ուղղանկյուն եռանկյուն է։
<DEA = 90o
<DAE = 60o : 2 = 30o
<DAE-ի հանդիպակաց էջը DE-ն է, իսկ /\ADE-ի ներքնձիգը AD-ն է, հետևաբար DE = AD : 2: DE = 6 սմ, AD = 6 * 2 = 12 սմ։

316․

Հավասարասրուն եռանկյան հիմքի միջնակետին տարված ուղղով եռանկյունը բաժանվում է երկու հավասար ուղղանկյուն եռանկյունների, քանի որ միջնագիծը նաև կիսորդ է հավասարասրուն եռանկյան մեջ։ Քանի որ երկու եռանկյունները իրար հավասար են, հետևաբար հավասար են նաև սրունքներից հեռավորությունները։

318․

Եթե m ուղիղը AB հատվածի միջնուղղահայացն է, ապա m | AB, OA = OB։

Եթե m ուղիղը ուղղահայաց չէ, ապա A և B կետերից տանենք ուղղահայացներ դեպի m ուղիղը, կստանանք երկու ուղղանկյուն եռանկյուններ, /\ACO և /\BDO, որտեղ C և D ուղիղ անկյուններն են։
AO = OB, Հետևաբար երկու եռանկյունների ներքնաձիգները հավասար են։ <AOC = <BOD, քանի որ հակադիր անկյուններ են։ Գիտենք, որ եթե երկու ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձիգները և սուր անկյունները հավասար են, ապա այդ եռանկյունները իրար հավասար են։ Ուրեմն /\AOC = /\BOD, հետևաբար AC = BD: A և B կետերը հավասարահեռ են։