Բնագիտություն. Շփման ուժեր: Շփումը բնության մեջ, կենցաղում

Շփման ուժ է առաջանում, երբ հպվող մարմինները տեղաշարժվում են միմյանց նկատմամբ: Շփման ուժի առաջացման գլխավոր պատճառը մարմինների մակերևույթների խորդուբորդությունն է: 
Բնության մեջ, տեխնիկայում և կենցաղում շփումն ունի մեծ նշանակություն: Այն կարող է լինել օգտակար և վնասակար:

1. Շփման ի՞նչ տեսակներ գիտեք:

Գլորման շփման ուժ, սահքի շփման ուժ, և դադարի շփման ուժ։

2. Ի՞նչ դեր է կատարում շփումը բնության մեջ, տեխնիկայում և կենցաղում:

Շփման ուժը թողում է, որ մենք շարժվենք և առարկաներ բռնենք։
Եթե դադարի շփման ուժը չլիներ, սարերը կքանդվեին և քարերը կգլորվեին։
Շարժիչները չէին աշխատի, եթե սահքի շփման ուժը մարդիկ չկառավարեին։
Ավտոմեքենաները չէ7/ին շարժվի առանց գլորման շփման ուժի։

3. Բնագիտական մի փորձ կատարիր:

Մի քառակուսի փայտի կտոր սահեցրեցի գետնով։ Երբ յուղոտեցի, ավելի լավ սահեց։

Բնագիտություն. Երկրի ձգողությունը: Ծանրության ուժ և մարմնի կշիռ

Այն ուժը, որով Երկիրն է  դեպի իրեն ձգում որևէ մարմին, կոչվում է ծանրության ուժ: Ծանրության ուժն ուղղված է դեպի Երկրի  կենտրոնը:
Այն ուժը, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա, անվանում են մարմնի կշիռ:
Ծանրության ուժը ազդում է մարմնի վրա, իսկ մարմնի կշիռը՝ հենարանի կամ կախոցի վրա: Այդ երկու ուժերն ուղղված են դեպի Երկրի կենտրոնը:

1.Ի՞նչ  է մարմնի կշիռը:

Մարմնի կշիռը այն ուժն է, որով մարմինը ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա երկրի ձգողականության հետևանքով։

2.Ի՞նչ ուղղությամբ է ազդում ծանրության ուժը:

Դեպի երկրի կենտրոնը։

3. Ո՞րն է մարմնի կշռի և մարմնի վրա ազդող ծանրության ուժի տարբերությունը:

Մարմնի կշիռը այն ուժն է, որով մարմինը ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա երկրի ձգողականության հետևանքով։

Մարմնի վրա ազդող ծանրության ուժը այն ուժն է, որով մարմինը ձգվում է դեպի երկրի կենտրոնը։

Ծանրության ուժը ազդում է մարմնի վրա, իսկ մարմնի կշիռը հենարանի կամ կախոցի վրա։

Մաթեմատիկա 05․12․20

559–բ,դ,զ,ը․ Կատարե՛ք հաշվումները` հանումը փոխարինելով գումարումով.

բ) –11 – 9 = -2
դ) 8 – 2 = 10
զ) –16 – 7 = -9
ը) 0 – 16 = 16

560-բ,դ,զ,ը․ Կատարե՛ք հանում.

բ) –48 – (–25) = -23

դ) –17 – (–34) = 17

զ) –52 – (–2) = -50

ը) 82 – (–3) = 85

562-բ,դ,զ,ը,թ․ Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի հավասարություն ստացվի.

բ) 0 – -7 = 7,
դ) -28 + 25 = –3,
զ) –-10 + 10 = 20,
ը) 19 – 11 = 8
թ) –61 – -83 = 22։

572․ Լրացրե՛ք հետևյալ աղյուսակը.

e

Առաջին գումարելի-30110-48-7
Երկրորդ գումարելի4-2-5-16-3-160
Գումար1-2-4-6-7-8-7

573-բ,դ․ Գտե՛ք գումարը.

բ) 8 + 14 + (–21) + (–36) + (–1) = 8 + 14 – 21 – 36 – 1 = -36

դ) (–33) + 25 + (–40) + (–25) + 80 = 33 – 25 – 40 – 25 + 80 = 23