Մեխանիկան աշխատանք։ Աշխատանքի միավորները

Էջ 81

Տարբերակ 1

I. Նշված դեպքերից որու՞մ է աշխատանք կատարվում

Պատ․ Ուժ միայն լինում է այն դեպքում, երբ ավտոբեռնիչը բարձրացնում է բեռը։

II. 6Ն կշռով բեռը բարձրացվում է 2մ: Հաշվեք այդ դեպքում կատարված աշխատանքը

F = 6Ն
s = 2մ
A = Fs
A = (6Ն)(2մ)
A = 12

Պատ․ Կատարված աշխատանքը 12 Ջոուլ է։

III. Ի՞նչ կշռով բեռ կարելի է 5մ բարձրացնել’ կատարելով 20Ջ աշխատանք.

A = 20Ջ
s = 5մ
F = A ։ s
F = 20Ջ : 5մ
F = 4Ն

Պատ․ Բեռի կշիռը 4Ն է։

IV. Քարշակային կատերը քաշում է լաստանավը 5000Ն ուժով: Ի՞նչ աշխատանք կկատարի մոտորանավը 200 մ ճանապարհի վրա.

F = 5 000Ն
s = 200մ
A = Fs
A = (5 000Ն)(200մ)
A = 1 000 000Ջ = 1 000կՋ

Պատ․ Մոտորանավը 200 մ ճանապարհի վրա կկատարի 1000 կՋ աշխատանք։

էջ 82

V. 5մ խորությամբ ջրհորից հանեցին 10 կգ զանգվածով դույլը’ ջրով լցված: Հաշվեք կատարված ախատանքը.

m = 10 կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (10kg)(10Ն/կգ)
Fծ = 100Ն

F = 100Ն
s = 5մ
A = Fs
A = (100Ն)(5մ)
A = 500Ջ

Պատ․ Կատարված աշխատանքը 500Ջ է։

VI. Մոտոցիկլավարի շարժման ժամանակ նրա վրա ազդում է 60 Ն դիմադրության ուժ: Ինչքա՞ն աշխատանք է կատարում այդ ուժը, երբ մոտոցիկլավարը տեղափոխվում է 50 մ

F = 60Ն
s = 50մ
A = Fs
A = (60Ն)(50մ)
A = 3 000Ջ

Պատ․ Եթե մոտոցիկլավարը 50 մ է գնում, դիմադրության ուժը կատարում է 3000Ջ աշխատանք։

VII. էքսկավատորը 0,5 մ3 ծավալով և 1500կգ/մ3 խտությամբ բնահողը բարձրացրեց 4 մ: Հաշվեք էքսկավատորի կատարած աշխատանքը

V = 0,5մ3
p = 1 500կգ/մ3
m = Vp
m = (0,5մ3)(1 500կգ/մ3)
m = 750կգ

m = 750կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (750կգ)(10Ն/կգ)
Fծ = 7 500Ն

F = 7 500Ն
s = 4մ
A = Fs
A = (7 500Ն)(4մ)
A = 30 000Ջ

Պատ․ Էքսակվատորը կատարում է 30 000Ջ աշխատանք։

Տարբերակ 2

I. Նշված դեպքերից որու՞մ է աշխատանք կատարվում

Պատ․ Երբ ապակու հարթ հորիզոնական մակերևույթով գլորվում է գնդիկը, աշխատանք է կատարվում:

II. 8Ն ուժը ի՞նչ ճանապարհի վրա կկատարի 32 Ջ աշխատանք.

F = 8Ն
A = 32Ջ
A = Fs
s = A/F
s = 32(Ջ)/8(Ն)
s = 4մ

Պատ․ 8Ն ուժը 32Ջ աշխատանք կկատարի 4մ ճանապարհի վրա։

III. (2) Բեռը Յմ բարձրացնելիս կատարվեց 12Ջ աշխատանք: Հաշվեք այդ բեռի կշիռը.

A = 12Ջ
s = 3մ
A = Fs
F = A/s
F = 12(Ջ)/3(մ)
F = 4Ն

Պատ․ Բեռի կշիռը 4Ն է։

IV. (2) Տրակտորը, քաշելով կցանքը, զարգացնում է 2500Ն քարշի ուժ: Ի՞նչ աշխատանք կկատարի տրակտորը 400մ ճանապարի վրա

F = 2 500Ն
s = 400մ
A = Fs
A = (2 500Ն)(400մ)
A = 1 000 000Ջ = 1 000 կՋ

Պատ․ Տրակտորը 400մ ճանապարհի վրա կկատարի 1 000 կՋ աշխատանք

V. Արկղը հատակի վրայով հավասարաչափ տեղափոխեցին 5 մ: Շփման ուժը 100Ն էր: Հաշվեք արկղի տեղափոխման ժամանակ կատարված աշխատանքը.

F = 100Ն
s = 5մ
A = Fs
A = (100Ն)(5մ)
A = 500Ջ

Պատ․ Կատարված աշխատանքը 500Ջ է։

էջ 83

VI. Մարդու սիրտը մեկ հարվածի ընթացքում կատարում է այնպիսի աշխատանք, որը կբավարարեր 200գ զանգվածով բեռը 1մ բարձրության վրա բարձրացնելու համար: Հաշվեք այդ աշխատանքը

m = 200գ = 0,2կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (0,2կգ)(10Ն/կգ)
Fծ = 2Ն

F = 2Ն
s = 1մ
A = Fs
A = (2Ն)(1մ)
A = 2Ջ

Պատ․ Կատարվում է 2Ջ աշխատանք

VII. Աղյուսե պատը շարելու համար վերամբարձ կռունկը 0,1 մ3 ծավալով աղյուսը բարձրացրեց 5մ: Հաշվեք վերամբարձ կռունկի կատարած աշխատանքը: Աղյուսի խտությունը՜ 1600 կգ/մ3 է.

V = 0,1մ3
p = 1 600կգ/մ3
m = Vp
m = (0,1մ3)(1 600կգ/մ3)
m = 160կգ

m = 160կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (160կգ)(10Ն/կգ)
Fծ = 1 600Ն

F = 1 600Ն
s = 5մ
A = Fs
A = (1 600Ն)(5մ)
A = 8 000Ջ

Պատ․ Վերամբարձ կրունկի աշխատանքը 8 000Ջ է։

Տարբերակ 3

I. Նշված դեպքերից որու՞մ է աշխատանք կատարվում.

Պատ․ Աշխատանք է կատարվում երբ տրակտորը կցանքը քաշում։

II. Մեխանիկական աշխատանքը…….համեմատական է ուժին և ………. համեմատական ճանապարհի երկարությանը.

Մեխանիկական աշխատանքը ուղիղ համեմատական է ուժին և ուղիղ համեմատական ճանապարհի երկարությանը.

III. Ի՞նչ միավորներով է չափվում աշխատանքը.

Պատ․ Աշխատանքի չափման միավորներ են Նյուտոնը և կիլոՆյուտոնը։

IV. Բեռնատարը 500Ն ուժով քաշում է կցանքը: Հաշվեք այն աշխատանքը, որ կատարում է բեռնատարը կցանքը 2կմ տեղափոխելիս։

F = 500Ն
s = 2կմ = 2 000մ
A = Fs
A = (500Ն)(2 000մ)
A = 1 000 000Ջ = 1 000կՋ

Պատ․ Բեռնատարը կցանքը 2 կմ տեղափոխելիս 1 000կՋ աշխատանք է կատարում։

V. Ի՞նչ աշխատանք պետք է կատարել 2 մ խորությամբ փոսից 250 կգ զանգվածով բնահող հանելու համար.

m = 250կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (250կգ)(10Ն/կգ)
Fծ = 2 500Ն

F = 2 500Ն
s = 2մ
A = Fs
A = (2 500Ն)(2մ)
A = 5 000Ջ

Պատ․ Բնահողը փոսից հանելու համար 5բ000Ջ աշխատանք է պետք

էջ 84

VI. Մեկ օրվա ընթացքում մարդու սիրտը կատարում է մոտավորապես 100 000 հարված: Մեկ հարվածի ընթացքում կատարվում է այնքան աշխատանք, ինչքան կկատարվեր, եթե 1կգ զանգվածով բեռը բարձրացվեր 20սմ: Հաշվեք մարդու սրտի կատարած աշխատանքը մեկ օրվա ընթացքում․

m = 1կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (1կգ)(10Ն/կգ)
Fծ = 10Ն

F = 10Ն
s = 20սմ = 0,2մ
A = Fs
A = (10Ն)(0,2մ)
A = 2Ջ

2Ջ * 100 000 = 200 000Ջ = 200կՋ

Պատ․ Մի օրվա ընթացքում սիրտը կատարում է 200 կՋ աշխատանք։

VII. 4 մ խորությամբ ջրհորից պոմպի միջոցով դուրս է հանված 0,75տ ջուր: Հաշվեք պոմպի կատարած աշխատանքը․

m = 0,75տ = 750կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (750կգ)(10Ն/կգ)
Fծ = 7 500Ն

F = 7 500Ն
s = 4մ
A = Fs
A = (7 500Ն)(4մ)
A = 30 000Ջ

Պատ․ Պոմպի կատարված աշխատանքը 30 000Ջ է։

Տարբերակ 4

I. Նշված դեպքերից որու՞մ է աշխատանք կատարվում.

Պատ․ Աշխատանք է կատարվում երբ մարդը աստիճաններով վեր է բարձրանում։

II. Հաշվեք 5մ ճանապարհի վրա 20Ն ուժի կատարած աշխատանքը.

F = 20Ն
s = 5մ
A = Fs
A = (20Ն)(5մ)
A = 100Ջ

Պատ․ Կատարված աշխատանքը 100Ջ է։

III. (2) Ի նչ բարձրության վրա պետք է բարձրացնել 2Ն կշիռ ունեցող բեռը, որպեսզի կատարվի 10 Ջ աշխատանք.

F = 2Ն
A = 10Ջ
A = Fs
s = A/F
s = 10(Ջ)/2(Ն)
s = 5մ

Պատ․ Պետք է բարձրացնել 5մ բարձրության։

IV. Բանվորը, կիրառելով 125 Ն ուժ, վագոնիկը տեղափոխեց 80 մ: Հաշվեք բանվորի կատարած աշխատանքը.

F = 125Ն
s = 80մ
A = Fs
A = (125Ն)(80մ)
A = 10 000Ջ = 10կՋ

Պատ․ Բանվորի կատարված աշխատանքը 10կՋ է։

V. Ի՞նչ աշխատանք է կատարում չմշկորդը 1 000 մ երկարությամբ վազքուղին անցնելիս, եթե այդ ընթացքում նա հաղթահարում է 5Ն շփման ուժ։

F = 5Ն
s = 1 000մ
A = Fs
A = (5Ն)(1 000մ)
A = 5 000Ջ

Պատ․ Չմշկորդը կատարում է 5 000Ջ աշխատանք։

VI. 60 կգ զանգվածով մարդը աստիճաններով բարձրացավ 5մ: Ի՞նչ աշխատանք կատարեց մարդը.

m = 60կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (60կգ)(10Ն/կգ)
Fծ = 600Ն

F = 600Ն
s = 5մ
A = Fs
A = (600Ն)(5մ)
A = 3 000Ջ

Պատ․ մարդը 3 000Ջ աշխատանք կատարեց։

էջ 85

VII. 0,25 մ3 ծավալով բետոնե սալը բարձրացրին 6մ: Բետոնի խտությունը 2 000 կգ/մ3 է: Որքա՞ն աշխատանք կատարվեց.

V = 0,25մ3
p = 2 000կգ/մ3
m = Vp
m = (0,25մ3)(2 000կգ/մ3)
m = 500կգ

m = 500կգ
g = 10Ն/կգ
Fծ = mg
Fծ = (500կգ)(10Ն/կգ)
Fծ = 5 000Ն

F = 5 000Ն
s = 6մ
A = Fs
A = (5 000Ն)(6մ)
A = 30 000Ջ

Պատ․ Կատարված աշխատանքը 30 000Ջ է։


Շփման ուժ: Շփման ուժի դերը բնության մեջ և կենցաղում: Մի ուղղով ուղղված ուժերի գումարումը:

1․ Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ:

Եթե շփման ուժ չլիներ, շարժվող մարմինների թափը երկրագնդի վրա անսահման կլիներ և նրանք երբեք չեին կանգ առնի։

2. Ինչով է պայմանավորված շփումը։

Շփման ուժը պայմանավորված է հպվող մարմինների մակերևույթների միջև առաջացող և իրար նկատմամբ նրանց շարժումը խողընդոտող ուժով։

3. Թվարկել շփման տեսակները և բերել օրինակներ:

Դադարի շփման ուժ – երբ մարմնի վրա ազդող հորիզոնական ուժը շփման ուժից քիչ է։
Սահքի շփման ուժ – երբ մարմնի վրա ազդող հորիզոնական ուժը շփման ուժից շատ է։

4. Օրինակներով ցույց տալ, որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:

Երբ կլոր մարմինը հպվում է հենարանի հետ, այդ մարմնի շփման մակերեսը ավելի փոքր է, որի հետևանքով շփման ուժը քիչ է։

5. Բերել շփման դրսևորման օգտակար օրինակներ։

Առանց շփման ուժի, հնարավոր չէր լինի քայլել։ Մենք անընդհատ կընկնեինք։
Առանց շփման ուժի, հնարավոր չէր լինի որևէ իր բռնել։ Ամեն ինչ կսահեր և կընկներ մեր ձեռքերից։
Առանց շփման ուժի, հնարավոր չէր լինի բարձրանալ կամ մագլցել որևէ տեղ։

6. Բերել շփման դրսևորման վնասակար օրինակներ։օ-

Շփման ուժի հետևանքով, ավելի դժվար է ծանր իրերը հրել և տեղափոխել։
Շփման ուժի հետևանքով, մեքենաների մեջ շարժվող մասերը տաքանում են, հալվում կամ ջարդվում։

7. Ինչպես կարելի է մեծացնել շփումը։

Խիտ հեղուկներով (մեղր, բևեկնախեժ, և այլն), ավազով, հղկաթուղթով, և այլն։

8. Ինչպես կարելի է փոքրացնել շփումը։

Նոսր հեղուկներով (ջուր, յուղ, և այլն), և այլն։

9. Բերեք օրինակներ, երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ։

Երբ մարմինը հարթ տարածքի վրա, նրա վրա ազդում է դադարի շփման ուժ, ծանրության ուժ, և առաձգականության ուժ։

10. Որ ուժն է կոչվում համազոր:

Համազոր ուժը այն ուժն է, որ մարմնի վրա ունենում է նույն ազդեցությունը, ինչ մի քանի ուժերը միասին ազդելիս։

11. Ինչպես է ուղղված մի ուղով միևնույն կողմն ուղղված երկու ուժերի համազորը, և ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:

Համազորը ուղղված է այդ ուժերի նույն կողմը, և նրա մոդուլը որոշվում է F = F1 + F2 բանաձևով։

12. Ինչպես է ուղղված մի ուղով հակառակ կողմեր ուղղված երկու ուժերի համազորը, և ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:

Համազորը ուղղված է ավելի մեծ ուժի ուղղությամբ, և նրա մոդուլը որոշվում է F = Fմեծ – Fփոքր բանաձևով։

13. Ինչպես է շարժվում մարմինը նրա մի կետում կիրառված, մոդուլով հավասար և հակառակ ուղղված երկու ուժերի ազդեցությամբ:

Այդ մարմինը մնում է տեղում կամ շարժվում է նույն արագությամբ ինչպես մինչև ուժերի կիռարումը։

Ուժ, Ձգողության երևույթը․ ծանրության ուժ, Առաձգականության ուժ, Մարմնի կշիռ

«Խնդիրների լուծում Գ․ Մխիթարյան Մաս 1» էջ 39

Տարբերակ 1

I. (2) Մարմնի կշիռ կոչվում է այն ուժը, որով մարմինը (Երկրի ձգողականության
հետևանքով) ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա:

Պատ․՝ 3

II. (2) Ծանրության ուժ կոչվում է այն ուժը, որով Երկիրը ձգում է մարմնին:

Պատ․՝ 1

III. (2) Առաձգականության ուժկոչվում է այն ուժը, որով դեֆորմացված մարմինը ազդում է իրեն դեֆորմացնող մարմնի վրա:

Պատ․՝ 2

IV. (2) Ո՞ր ուժն է տիեզերանավին պահում ուղեծրի վրա.

Տիեզերանավին պահում ուղեծրի վրա պահում է ծանրության ուժը։

Պատ․՝ 1

V. (2) Եթե շարժվող մարմնի վրա մեկ այլ մարմին չի ազդում, նրա արագությունը.

Շարժվող մարմնի վրա եթե այլ մարմին չի ազդում, արագությունը չի փոխվում։

Պատ․՝ 1

Տարբերակ 2

I. (2) ինչպե՞ս է կոչվում F1

Ֆիզիկա․ Մարմնի կշիռ

1. Ի՞նչն են անվանում մարմնի կշիռ:

Մարմնի կշիռը այն ուժն է, որով մարմինը երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա։

2. Ի՞նչ բնույթի ուժ է մարմնի կշիռը:

Մարմնի կշիռը բնույթով առաձգականության ուժ է։

3. Ինչպե՞ս է ուղղված մարմնի կշիռը, և որտե՞ղ է այն կիրառված:

Մարմնի կշիռը ուղղված է դեպի երկիր։ Այն կիրառված է, երբ մարմինը կախոցից կախում ենք կամ հորիզոնական հենարանի վրա դնում ենք։

4. Ի՞նչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կշիռը:

P = mg

5. Պարզաբանել մարմնի կշռի և ծանրության ուժի տարբերությունները:

Ծանրության ուժը այն ուժն է, որով Երկիրը մարմնին ձգում է, և մարմնի կշիռը այն ուժն է, որով մարմինը ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա ծանրության ուժի հետևանքով։
Ծանրության ուժը հաստատուն է, իսկ մարմնի կշիռը փոխվում է մարմնի զանգվածից կախված։

6. Քննարկել մարմնի զանգվածի և կշռի տարբերությունները:

Մարմնի կշիռը վեկտորական մեծություն է, զանգվածը՝ սկալյար։
Մարմնի կշիռը չափում ենք նյուտոնով, իսկ զանգվածը՝ գրամով, միլիգրամով, կիլոգրամով և այլ զանգվածի չափման միավորներով։

Ֆիզիկա․ Դեֆորմցիա, առաձգական ուժ, Հուկի օրենք, ուժաչափ

1. Որ երևույթն է կոչվում դեֆորմացիա։

Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի և չափերի փոփոխությունը կոչվում է դեֆորմացիա։

2. Դեֆորմացիայի օրինակների քննարկում:

3. Որ դեֆորմացիան է կոչվում առաձգական, որը՝ պլաստիկ: Բերել օրինակներ:

Առաձգական դեֆորմացիան այն դեֆորմացիան է, որում արտաքին ազդեցությունը վերացնելուց հետո մարմնի ձևը և չափերը լրիվ վերականգնվում են։ Օրինակ՝ պողպատե զսպանակի սեղմելը և ձգելը, ռետինե գնդակի սեղմելը, ներքնակի վրա պառկելը և այլն։

Պլաստիկ դեֆորմացիան այն դեֆորմացիան է, որում արտաքին ազդեցությունը վերացնելուց հետո մարմինը իր ընդունված ձևը և չափերը լրիվ կամ մասմամբ պահպանում է։ Օրինակ` պլաստիլինի սեղմելը, թղթի ծալելը և այլն։

4. Որ ուժն են անվանում ծանրության ուժ:

Ծանրության ուժը այն ուժն է, որով Երկիրը մարմիններին ձգում է։

5. Ինչպես է կախված ծանրության ուժը մարմնի զանգվածից:

Fծ = mg
ծանրության ուժ = զանգված * տիեզերական ձգողության ուժ

6. Որ ուժն են անվանում առաձգական ուժ,և ինչպես է այն ուղղված:

Առաձգական ուժը այն ուժն է, որը առաջանում է մարմնի մեջ, երբ մենք այդ մարմինը ձգում ենք։ Այդ ուժը հավասար է այն ուժին, որը մարմնի վրա ազդում է և այն ուղղված է ուժի հակառակ կողմը։

7. Հուկի օրենքի ձևակերպում։

Առաձգական դեֆորմացիայի ժամանակ մարմնում առաջացած առաձգական ուժն ուղիղ համեմատական է դեֆորմացիայի չափին։

8. Հուկի օրենքն արտահայտող բանաձևը։

Fառ = kx

9. Ինչ կառուցվածք ունի ուժաչափը։

10. Որ օրենքի վրա է հիմնված ուժաչափի աշխատանքը։

Ուժաչափի աշխատանքը հիմնված է Հուկի օրենքի վրա։

Ֆիզիկա․ Ուժ: Տիեզերական ձգողության ուժ: Ծանրության ուժ:

  1. Ի՞նչ է բնութագրում ուժը:

Ուժով կարող ենք քանակապես բնութագրել տվյալ մարմնի ազդեցությունը այլ մարմինների վրա։

2. Ո՞ր ուժն է կոչվում 1նյուտոն(1Ն):

1 նյուտոնն այն ուժն է, որի ազդեցությամբ 1 կգ զանգվածով մարմինը 1 վարկյանում իր արագությունը փոխում է 1մ/վ-ով:

3. Ինչպիսի՞ մեծություն է ուժը:

Ուժը վեկտորական մեծություն է, որի միջոցով քանակապես նկարագրում են մարմինների փոխազդեցությունը։

4. Ո՞ր ֆիզիկական մեծություններն են վեկտորական,և որոնք՝ սկալյար։

Վեկտորական մեծությունները այն մեծություններն են, որոնք ուղղություն ունեն։ Օրինակ՝ Ուժը, արագություն, արագացում, և այլն։

Սկալյար մեծությունները այն մեծություններն են, որոնք ուղղություն չունեն։ Օրինակ՝ զանգվածը, խտությունը, ծավալը, և այլն։

5. Ուժի ազդեցության արդյունքը ի՞նչ մեծություններից է կախված։

Այն կախված է ուժից և ազդվող մարմնի զանգվածից։

6. Ո՞ր մարմիններն են փոխազդում տիեզերական փոխազդեցության ուժերով։

Աստղերը, մոլորակները և մեծ արբանյակները։

7. Ինչի՞ց է կախված տիեզերական ձգողության ուժը։

Տիեզերական ձգողության ուժը կախված է մարմնի ծավալից։

8. Ի՞նչ բանաձևով է որոշվում ծանրության ուժը։

Fծ = mg

Խնդիրներ

  1. Որքա՞ն է 2տ զանգվածով փղի վրա ազդող ծանրության ուժը:

2տ = 2000 կգ
g = 9,8Ն/կգ
Fծ = mg = 2000 * 9,8 = 19600Ն

2․ Հաշվել ջրի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 90Ն է:

m = Fծ : g = 90 : 9,8 = 9,18 կգ

Ֆիզիկա․ Ֆիզիկական մեծություններ, Ֆիզիկական մեծությունների չափումը։ Չափման սխալ

1. ինչպե՞ս ենք գիտելիքներ ձեռք բերում բնության երևույթների մասին:

Դիտումներով։

2. ի՞նչ է փորձը և ինչով է այն տարբերվում դիտումից:

Փորձը հնարավորություն է տալիս նույն պայմաններում բազմիցս կրկնելու ուսումնասիրվող երևույթը և հատուկ սարքերով կատարելու համապատասխան չափումները։

3. Ի՞նչ է վարկածը:

Վարկածը օգտագործվում է երևույթի բացատրության ճշտությունը ստուգելու համար։

4. Ի՞նչ է օրենքը:

Օրենքները բնության տարբեր երևությների միջև կապերն են բացահայտում։

5. Ի՞նչ է  ֆիզիկական տեսությունը:

Ֆիզիկական տեսությունը բացատրում է հայտնի երևույթները և կանխատեսում է անհայտ երևույթները և դրանց հետևանքները։

6. Ֆիզիկական մեծությունների չափումներ, չափումների դերը գիտության մեջ:

Բարձրությունը, զանգվածը, արագությունը, անկման ժամանակը ֆիզիկական մեծություններ են։ Ֆիզիկական մեծությունների չափումներն անհրաժեշտ են պարզելու համար այդ մեծությունների միջև եղած կապերը և ֆիզիկայի օրենքները։

7. Ի՞նչ է նշանակում չափել որևէ ֆիզիկական մեծություն:

Այն համեմատել նույնատիպ մեծության հետ, որը ընդունված է որպես միավոր։

8. Երկարության հիմնական և այլ միավորները: Չափման գործիք:

մմ, սմ, դմ, մ, կմ

9. Ինչ չափիչ սարքեր եք ճանաչում: Թվարկեք.

Չափաքանոն, չափերիզ, չափագլան, վայրկենաչափ, ջերմաչափ, կշեռք։

10. Այդ սարքերը ինչ ֆիզիկական մեծություններ են չափում:

չափաքանոն, չափերիզ – երկարություն
չափագլան – ծավալ
վայրկենաչափ – ժամանակ
ջերմաչափ – ջերմություն
կշեռք – զանգված

11. Ինչ է չափիչ սարքի սանդղակ:

Սանդղակը չափիչ գործիքի գծիկներն է, որոնք օգտագործվում են չափիչ սարքով որոշ ֆիզիկական մեծություն չափել։

12. Որն է չափիչ սարքի չափման սահմանը

Չափիչ գործիքի սանդղակի ամենամեծ արժեքը։

13. Ինչն են անվանում սանդղակի բաժանման արժեք:

Սանդղակի բաժանման արժեքը չափիչ սարքի հարևան գծերի հեռավորությունն է։

14. Ինչից է կախված չափման սխալը:

Չափման սխալը կախված է բաժանման արժեքից, և սովորաբար ընդունված է համարել, որ հավասար է բաժանման արժեքի կեսին․

Առաջադրանքներ

Է.Ղազարյանի դասագրքից՝կատարել էջ166-ի1-ից-20 վարժությունները

1․ Ո՞րն է բնական գիտություն։

2) Ֆիզիկան։

2. Ո՞րն է ֆիզիկական մարմին։

1) Ինքնաթիռ։

3․ Ո՞րն է նյութ։

2) Նավթը։

4․ Ո՞րն է ֆիզիկական երևույթ։

3) Թռիչքը։

5․ Ո՞րն է մեխանիկական երևույթ։

3) Ճոճանակի տատանվելը։

6․ Ո՞րն է ջերմային երևույթ։

1) Կապարի հալվելը:

7. Ո՞րն է ձայնային երևույթ։

3) Տերևների սոսափյուն։

8․ Ո՞րն է էլեկտրական երևույթ։

2) Էլեկտրասալիկի տաքանալը։

9․ Ո՞րն է լուսային երևույթ։

3) Աստղերի առկայծումը։

10․ Ի՞նչ չափիչ սարք են օգտագործում հեղուկի ծավալը չափելու համար։

4) Չափագլան։

11․ Ի՞նչ երկարություն ունի նկարում պատկերված չորսուն։

13,8 սմ — 10 սմ = 3,8 սմ

12․ Որքա՞ն է նկարում պատկերված քանոնի բաժանման արժեքը:

0,1

13. Մետաղալարի 30 գալարանող փաթույթի երկարությունն 30 մմ է։ Որքա՞ն է մետաղալարի տրամագիծը։

30 ։ 30 = 1 մմ

14.

40 – 30 = 10
10 : 5 = 2
30 + 3 * 2 = 30 + 6 = 36
36սմ3

15.

50սմ3

16.

50 ։ 10 = 5
5սմ3

17․

1․ Ջուրը լցնել չափանոթի մեջ և որոշել ջրի ծավալը։
2․ Կոտորակի հատիկը դնել ջրի մեջ և հաշվել ընդհանուր ծավալը։
3․ Ընդհանուր ծավալից հանել ջրի ծավալը։

18․

2,5լ, 450սմ3, 30մլ, 0,3դմ3

19․

Բաժանման արժեք = 100 : 10 = 10
Բաժանման արժեք = 10սմ3
Մարմնի ծավալ = 400 + 5 * 10 = 400 + 50 = 450
Մարմնի ծավալ = 450սմ3

20․

Բաժանման արժեք = 10 : 10 = 1
Բաժանման արժեք = 1Co
Ջերմաչափի ցուցմունք = 20 + 4 * 1 = 20 + 4 = 24
Ջերմաչափի ցուցմունք = 24Co

Ֆիզիկա․ Գործիքների բաժանման արժեքի և չափման սխալի որոշում

1. Ինչ է ծավալը։

Ծավալը մարմնի երկրաչափական չափն է արտահայտված միավորներով։

2. Ինչ միավորներով է չափվում ծավալը(հիմնական և օգտագործվող)։

մլ, լ, սմ3, դմ3, մ3

3. Ինչ է 1լ-ը,1մլ-ը(արտահայտել դմ3-ով,մ3-ով,սմ3-ով)։

մլ = 1սմ3
մլ = 0․001դմ3
մլ = 0․00000մ3
լ = 1000սմ3
լ = 1դմ3
լ = 0․001մ3

4. Ինչ է տարողականությունը։

Տարողականությունը չափագլանի կամ մարմնի լրիվ ներկայացված միավորներով։

5. Ինչն են անվանում սանդղակի բաժամնման արժեք։

Սանդղակի բաժանման արժեքը երկու հարևան գծերի հեռավորությունն է։

6. Ինչից է կախված չափման սխալը։

Չափման սխալ կախված է բաժանման արժեքից և հավասար է բաժանման արժեքի կեսին։

7. Ինչպես պետք է որոշել  կանոնավոր և անկանոն ձև ունեցող մարմինների ծավալները։

Կանոնավոր մարմնի ծավալը կարող ենք որոշել երկրաչափական հաշվարկներով, իսկ անկանոնավոր մարմինների ծավալը՝ չափագլանով։

Առաջադրանքներ

Լուծել․Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ29-ից մինչև էջ30:

8․ Հեղուկի ծավալի որոշումը չափագլանի միջոցով։

Տարբերակ 1

I.

2․ 100մլ

II.

Բաժանման արժեք = 10 : 5 = 2
2․ 2մլ

III.

Հեղուկի ծավալ = 70 + 3 * 2 = 76
4․ 76մլ

Տարբերակ 2

I.

3. 250մլ

II.

Բաժանման արժեք = 50 : 10 = 5
1․ 5մլ

III.

Հեղուկ ծավալ = 150 + 3 * 5 = 150 + 15 = 165
2. 165մլ

Տարբերակ 3

I.

2. 100մլ

II.

Բաժանման արժեք = 10 ։ 2 = 5
1․ 5մլ

III.

Հեղուկի ծավալ = 60
1․ 60մլ

Տարբերակ 4

I.

1․ 1000մլ

II.

Բաժանման արժեք = 100 : 10 = 10
3․ 10մլ

III.

Հեղուկի ծավալ = 900 + 4 * 10 = 900 + 40 = 940
3. 940մլ

Ֆիզիկա․ Նյութի խտություն, Մարմնի զանգվածի և ծավալի հաշվումը

1. Ո՞ր մեծությունն է կոչվում նյութի խտություն։

Այն մեծությունը որը հավասար է զանգվածի և ծավալի հարաբերությանը։

2. Ինչպե՞ս է որոշվում նյութի խտությունը։

p = m/V (խտություն = զանված/ծավալ)

3. Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում նյութի խտությունը։

կգ/մ3, գ/սմ3

4. Ինչպե՞ս կարելի է հաշվել մարմնի ծավալը,եթե հայտնի են նրա զանգվածը և նրա խտությունը։

ծավալ = զանգված ։ խտություն

5. Ինչպե՞ս կարելի է հաշվել մարմնի զանգվածը,եթե հայտնի են նրա ծավալը և նյութի խտությունը:

զանգված = ծավալ * խտություն

Առաջադրանքներ

Լուծել .Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I>>-իցէջ33 -39 առաջադրանքները:

10. Մարմինների խտությունը

Տարբերակ 1

I. Բետոնի խտությունը 2200կգ/մ3 է, նշանակում է, որ.

1․ 1մ3 ծավալով բետոնը 2200կգ է

II. 20մ3 տարողությամբ բաքը լցված է կերոսինով, որի զանգվածը 16000կգ է: Հաշվեք կերոսինի խտությունը.

2․ 800կգ/մ3

III. Կաղնու փայտից պատրստված 0,002մ3 ծավալով չորսուի զանգվածը 1,6կգ է: Հաշվեք կաղնու խտությունը.

1․ 0,032կգ/մ3

IV. Մարմարի խտությունը 2700 կգ/մ3 է: Այն արտահայտեք գ/սմ3-ով.

1․ 2,7գ/սմ3

V․ 0,5դմ3 ծավալով մոմի կտորը կշռում է 450գ: Հաշվեք մոմի խտությունը.

2. 0,9 գ/սմ3

11. Պինդ մարմնի խտության որոշումը

Տարբերակ 1

I. Որքա՞ն է չափանոթի ամենափոքր բաժանման արժեքը:

2․ 10սմ3

II. Որքա՞ն էր փորձանոթի մեջ լցված ջրի ծավալը:

5․ 80սմ3

III. Որքա՞ն է չափանոթի մեջ սուզված մարմնի ծավալը

1․ 10սմ3

IV. Հաշվեք մարմնի խտությունը: Մարմնի զանգվածը ցույց է տրված նկարում.

2․ 7գ/սմ3

12․ Մարմնի զանգվածի և ծավալի որոշումը խտության միջոցով

Տարբերակ 1

I. Չուգունե, ճենապակե և արույրե կշռաքարերը ունեն նույն զանգվածը: Նրանցից որ՞ն ունի ավելի մեծ ծավալ.

Ճենապակի – 2403կգ/մ3
Չուգուն – 6800-7800կգ/մ3
Արույր – 8400-8700կգ/մ3

2․ Ճենապակի

II. Որոշեք 40մ երկարությամբ, 15մ լայնությամբ և Յմ հաստությամբ
սառցադաշտի սառույցի զանգվածը.

5. 1620 տ

III. Որոշեք պարաֆինի կտորի ծավալը, եթե նրա զանգվածը 0,18կգ է․

3․ 0․0002մ3

IV. Մարմնամարզիկների մոտ թոքերի ծավալը երկու անգամ մեծ է, քան
այն մարդկանց մոտ, ովքեր չեն զբաղվում սպորտով: Որոշեք մարզիկի
ներշնչած օդի զանգվածը մեկ ներշնչման ժամանակ, եթե նրա թոքերի
ծավալը 6000սմ3 է.

4. 7,74գ

Ֆիզիկա․ Լաբորատորիայում կատարվող փորձեր և քննարկվող հարցեր.

1. Շրջապատից մեկուսացված մարմինը կփոխի՞ իր արագությունը,թե ոչ:

Ոչ, որովհետև եթե մարմնի վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, մարմինը չի փոխում իր արագությունը։

2. Բերել մարմինների փոխազդեցության օրինակներ

Վոլեյբոլ խաղը մարմնի վրա փոխազդեցության օրինակ է։ Մարդը շարժվում և նետում գնդակը, այսինքն անշարժ վիճակից գնդակը անցնում է շարժման, իսկ դիմացինը գնդակը հետ շպրտելով, փոխում է գնդակի շարժման ուղղությունը։-

3. Մարմնի ո՞ր հատկությունն է կոչվում իներտություն։

Իներտությունը ամեն մարմնի այն հատկությունն է, որ ակնթարթորեն մարմնի արագությունը չի լինի փոխել՝ միշտ որոշ ժամանակ է անհրաժեշտ։

4. Ո՞ր մեծությունն են անվանում մարմնի զանգված։

Զանգվածը իներտության քանակական չափն է։

5. Ինչպե՞ս կարելի է չափել մարմնի զանգվածը։

մարմնի զանգվածը չափում են այն համեմատության մեջ դնելով չափանմուշի հետ, սովորաբար դա անում են կշեռքով։

6. Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում զանգվածը։

կիլոգրամ, գրամ, տոննա, ցենտներ, միլիգրամ

7. Ի՞նչն է զանգվածի չափանմուշը միավորների ՄՀ-ում

պլատինի և իրիդիումի համաձուլվածքից պատրաստված գլանաձև չափանմուշի զանգվածը

ա. ծանոթացում զանգվածի չափման գործիքների հետ

բ. ծանոթացում կշռման կանոնների հետ

գ. տարբեր մարմինների զանգվածների որոշումը լծակավոր կշեռքի և կշռաքարերի միջոցով

Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից էջ 43-ից էջ48 Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I>>-ից էջ26-ից մինչև էջ29-ը: