Հանրահաշիվ 02.03.23

297-ա,գ. Գտեք a մոտարկումը պակասորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի մեկ միավորի ճշգրտությամբ, եթե։

ա) a = 0,3456

a ≈ 0,34

գ) a = 0,02325

a ≈ 0,02


298-ա,գ. Գտեք a թվի մոտարկումը հավելորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի 1 միավորի ճշգրտությամբ, եթե.

ա) a = 1,2345

a ≈ 1,24

գ) a = 2,577

a ≈ 2,58


299. a թիվը կլորացրեք 0,01 ճշգրտությամբ, եթե.

ա) a = 1,24851

a ≈ 1,25

բ) a = 1,24158

a ≈ 24

գ) a = -7,02303

a ≈ -7,02

դ) a = 0,12528

a ≈ 0,13


302-ա,գ,ե. 1995,1996 թիվը կլորացրեք մինչև նշված ճշգրտությամբ.

ա) մեկ տասնորդական

1995,1996 ≈ 1995,2

գ) մեկ հազարերորդական

1995,1996 ≈ 1995,200 = 1995,2

ե) մեկ տասնյակ

1995,1996 ≈ 2000


308-ա,գ,ե. Մինչև 0,1 ճշգրտությամբ կլորացրեք a ու b թվերը և հաշվեք նրանց մոտավոր գումարն ու մոտավոր տարբերությունը, եթե.

ա) a = 3,28, b = 0,11

a ≈ 3,3
b ≈ 0,1

a + b ≈ 3,3 + 0,1 = 3,4
a – b ≈ 3,3 – 0,1 = 3,2

գ) a = 0,010010, b = 0,2

a ≈ 0
b ≈ 0,2

a + b ≈ 0 + 0,2 = 0,2
b – a ≈ 0,2 – 0 = 0,2

ե) a = -7,17, b = -0,33

a ≈ -7,2
b ≈ -0,3

a + b ≈ -7,2 – 0,3 = -7,5
a – b ≈ -7,2 + 0,3 = -6,9


310-ա,գ,ե. Մինչև երրորդ նշանակալից թվանշանի ճշգրտությամբ կլորացնելով a և b թվերը՝ մոտավոր հաշվեք նրանց արտադրյալը և a:b քառորդը, եթե.

ա) a = -2,435, b = 1,923

a ≈ -2,44
b ≈ 1,92

ab ≈ -2,44 * 1,92 = -4,6848
a/b-2,44/1,92 = -1,2708(3)

գ) a = -2,131, b = -0,009293

a ≈ -2,13
b ≈ -0,00929

ab ≈ -2,13 * -0,00929 = 0,0198…
a/b-2,13/-0,00929 = 229,278794…

ե) a = 0,56, b = 0,(3)

a ≈ 0,56
b ≈ 0,333

ab ≈ 0,56 * 0,333 = 0,18648
a/b0,56/0.333 = 1,(681)


ՏՆԱՅԻՆ.


297-բ,դ. Գտեք a մոտարկումը պակասորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի մեկ միավորի ճշգրտությամբ, եթե։

բ) a = 0,76543

a ≈ 0,77

դ) a = -0,34354

a ≈ -0,34


298-բ,դ. Գտեք a թվի մոտարկումը հավելորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի 1 միավորի ճշգրտությամբ, եթե.

բ) a = 3,56789

a ≈ 3,57

դ) a = 2,555

a ≈ 2,56


300. a թիվը կլորացրեք 0,001 ճշգրտությամբ, եթե.

ա) a = 8,91011…

a ≈ 8,910

բ) a = -8,91011…

a ≈ -8,910

գ) a = 0,2626

a ≈ 0,263

դ) a = 0,6265

a ≈ 0,627


302-բ,դ,զ. 1995,1996 թիվը կլորացրեք մինչև նշված ճշգրտությամբ.

բ) մեկ հարյուրերորդական

1995,1996 ≈ 1995,20 = 1995,2

դ) մեկ միավոր

1995,1996 ≈ 1995

զ) մեկ հարյուրակ

1995,1996 ≈ 2000


303. 1039,930(1) թիվը կլորացրեք մինչև յոթերորդ, վեցերորդ, հինգերորդ, չորրորդ, երրորդ նշանակալից թվանշանը։

1039,930(1) ≈ 1039,930
1039,930(1) ≈ 1039,93
1039,930(1) ≈ 1039,9
1039,930(1) ≈ 1040
1039,930(1) ≈ 1040


308-բ,դ,զ. Մինչև 0,1 ճշգրտությամբ կլորացրեք a ու b թվերը և հաշվեք նրանց մոտավոր գումարն ու մոտավոր տարբերությունը, եթե.

բ) a = -1,256, b = 2,555

a ≈ -1,3
b ≈ 2,6

a + b ≈ -1,3 + 2,6 = 2,6
b – a ≈ 2,6 + 1,3 = 3,9

դ) a = 2,7235, b = -3,42426

a ≈ 2,7
b ≈ -3,4

a + b ≈ 2,7 – 3,4 = -0,7
a – b ≈ 2,7 + 3,4 = 6,1

զ) a = 0,100100010…, b = 0,238

a ≈ 0,1
b ≈ 0,2

a + b ≈ 0,1 + 0,2 = 0,3
b – a ≈ 0,2 – 0,1 = 0,1


310-բ,դ,զ. Մինչև երրորդ նշանակալից թվանշանի ճշգրտությամբ կլորացնելով a և b թվերը՝ մոտավոր հաշվեք նրանց արտադրյալը և a:b քառորդը, եթե.

բ) a = 2,1456, b = 0,78788

a ≈ 2,15
b ≈ 0,788

ab ≈ 2,15 * 0,788 = 1,6942
a/b ≈ 2,15/0.788 = 2,7284…

դ) a = 0,03531, b = 357,693

a ≈ 0,0353
b ≈ 358

ab = 358 * 0,0353 = 12,6374
a/b358/0.0353 = 10141,6431…

զ) a = 0,(1), b = 0,(2)

a ≈ 0,111
b ≈ 0,222

ab ≈ 0,111 * 0,222 = 0,024642
a/b0,111/0.222 = 0,5

Հանրահաշիվ 23.02.23

282-ա,գ,ե. Ռացիոնա՞լ, թե՞ իռացիոնալ է հետևյալ թիվը.

ա) 0,275
Ռացիոնալ
գ) 1,(32)
Իռացիոնալ
ե) 3,10110111011110111110…
Իռացիոնալ


283. Նշեք չորս թիվ, որոնք լինեն.

ա) բնական

1
5
16
73

բ) դրական

4
9
0,8
1,(3)

գ) բացասական

-1
-0,6
-59
-17

դ) ամբողջ

5
9
34
23

ե) ռացիոնալ

8
0,56
-0,125
19

զ) իռացիոնալ

3,14159265…
1,12345678…
2.7182818…
19.876(15)

է) զույգ

2
8
10
78

ը) կենտ

5
13
79
53

թ) պարզ

103
17
3
5

ժ) բաղադրյալ

4
78
343
876

ի) 3-ի բազմապատիկ

3
9
729
51

լ) 2-ի և 5-ի բազմապատիկ

10
30
90
1040


290. AB հատվածի երկարությունն արտահայտվում է 5,375 թվով։ Գրեք AB հատվածի մոտավոր երկարությունը պակասորդով մինչև 1, մինչև 0,1, մինչև 0,01 ճշգրտությամբ։

AB (1 ճշգրտությամբ) = 5
AB (0,1 ճշգրտությամբ) = 5,3
AB (0,01 ճշգրտությամբ) = 5,37


292. AB հատվածի երկարությունը 3 19/99: Պակասորդով արտահայտեք այդ երկարությունը տասնորդական կոտորակի տեսքով նշված ճշգրտությամբ.

ա) 0,1

3,1
31/10

բ) 0,01

3,19
319/100

գ) 0,001

3,191
3191/1000

դ) 0,0001

3,1919
31919/10000


ՏՆԱՅԻՆ.


282-բ,դ,զ. Ռացիոնա՞լ, թե՞ իռացիոնալ է հետևյալ թիվը.

բ) 0,(2)

Իռացիոնալ

դ) 1,15(45)

Իռացիոնալ

զ) 0,123456789101112…

Իռացիոնալ


284. Նշեք երկու թիվ, որոնք լինեն.

ա) ռացիոնալ և բացասական

-19
-1,125

բ) ամբողջ և 5-ի բազմապատիկ

15
-70

գ) ամբողջ և դրական

4
9

դ) պարզ և 30-ից մեծ

31
282589933 – 1

ե) բաղադրյալ և զույգ

8
78

զ) կենտ և 7-ի բազմապատիկ

49
21


291. AB հատվածի երկարությունը հավասար է.

ա) 3 1/8

10 | 8__
-_8 | 0,125
20
– 16
40
– 40
0

3,125

բ) 2 5/16

50| 16__
– 48| 0,3125
20
– 16
40
– 32
80
– 80
0

2,3125

գ) 3 61/99

3,(61)

դ) 4 14/27

140 | 27__
– 135| 0,518
50
– 27
230
– 216
140
– 135
5

4,(518)

AB հատվածի երկարությունն արտահայտեք տասնորդական կոտորակով մինչև 1, մինչև 0,1, մինչև 0,01 ճշգրտությամբ պակասորդով։

ա/1 ճշգրտությամբ)

3
30/10

ա/0,1 ճշգրտությամբ)

3,1
31/10

ա/0,01 ճշգրտությամբ)

3,12
312/100


բ/1 ճշգրտությամբ)

2
20/10

բ/0,1 ճշգրտությամբ)

2,3
23/10

բ/0,01 ճշգրտությամբ)

2,31
231/100


գ/1 ճշգրտությամբ)

3
30/10

գ/0,1 ճշգրտությամբ)

3,6
36/10

գ/0,01 ճշգրտությամբ)

3,61
361/100


դ/1 ճշգրտությամբ)

4
40/10

դ/0,1 ճշգրտությամբ)

4,5
45/10

դ/0,01 ճշգրտությամբ)

4,51
451/100

Հանրահաշիվ 30․01․23

199-ա․ Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

ա) (1/a + 1/b + 1/c)abc =
= bc + ac + ab


200-ա,ե․ Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

ա) (a + x/ax – y/x) * a2/x2 + ay =
= x(a + x) – a(x – y)/ax * a2/x2 + ay =
= xa + x2 – ax + ay/ax * a2/x2 + ay =
= x2 + ay/ax * a2/x2 + ay =
= x2a2 + a3y/ax3 + a2xy

ե) (n/n + xn/n – x) : (n/n – x + n/n + x) =
= n(n – x) – n(n + x) /(n + x)(n – x) : n(n + x) + n(n – x)/(n – x)(n + x) =
= n2 – nx – n2 + nx /n2 – x2 : n2 + nx + n2 – nx/n2 – x2 =
= 0/n2 – x2 * n2 – x2/n2 + nx + n2 – nx =
= 0


201-ա․ Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

ա) (a21/b2) : (a – 1/b) =
= a2b2 – 1/b2 : ab – 1/b =
= a2b2 – 1/b2 * b/ab – 1 =
= a2b3 – b/ab3 – b2


202-ա,գ․ Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

ա) x + y/xx/x – y + y2/x2 – xy =
= (x + y)(x – y) – x2/x(x – y) + y2/x2 – xy =
= x2 – y2 – x2/x2 – xy + y2/x2 – xy =
= -y2/x2 – xy + y2/x2 – xy =
= 0

գ) 3x2 + 3xy/4xy + 6ay * (x/ax – xy + 3/2x + 2y) =
= 3x2 + 3xy/4xy + 6ay * x(2x + 2y) + 3(ax – xy)/(2x + 2y)(ax – xy) =
= 3x2 + 3xy/4xy + 6ay * 2x2 + 2xy + 3ax – 3xy/2ax2 – 2x2y + 2axy – 2xy2 =
= (3x2 + 3xy)(2x2 + 2xy + 3ax – 3xy)/(4xy + 6ay)(2ax2 – 2x2y + 2axy – 2xy2) =
= 6x4 + 6x3y + 9ax3 – 9x3y + 6x3y + 6x2y2 + 9ax2y – 9x2y2/8ax3y – 8x3y2 + 8ax2y2 – 8x2y3 + 12a2x2y – 12ax2y2 + 12a2xy2 – 12axy3 =
= 6x4 + 3x3y + 9ax3 + 9ax2y – 3x2y2/8ax3y – 8x3y2 – 8x2y3 + 12a2x2y – 4ax2y2 + 12a2xy2 – 12axy3


ՏՆԱՅԻՆ․


199-բ. Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

բ) 3x2 (2/x2 + 1/y + 4/x) =
= 6 + 3x2/y + 12x


200-բ,դ. Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

բ) (a/a – 1 + 1) : (1 – a/a – 1) =
= 2a – 1/a – 1 : -1/a – 1 =
= 2a – 1/a – 1 * a – 1/-1 =
= (2a – 1)(a – 1)/1 – a =
= 2a2 – 2a – a + 1/1 – a =
= 2a2 – 3a + 1/1 – a

դ) (a + x/x2x/x – a) : a2 + x2/x – a =
= (x + a)(x – a) – 2x * x/x(x – a) : a2 + x2/x – a =
= -a2 – x2/x2 – ax : a2 + x2/x – a =
= -a2 – x2/x2 – ax * x – a/a2 + x2 =
= (-a2 – x2)(x – a)/(x2 – ax)(a2 + x2) =
= a3 – a2x – x3 + ax2/a2x2 + x4 – a3x – ax3


201-բ. Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

բ) (3a2/4b2b2/3) : (3a/2b + b) =
= 9a2 – 4b4/12b2 : 3a + 2b2/2b =
= 9a2 – 4b4/12b2 * 2b/3a + 2b2 =
= 2b(9a2 – 4b4)/12b2(3a + 2b2) =
= 18a2b – 8b5/36ab2 + 24b4


202-բ,դ. Պարզեցրեք ռացիոնալ արտահայտությունը․

բ) 1/m + 2 + 1/m – 24/m2 – 4 =
= m – 2 + m + 2/(m + 2)(m – 2)4/m2 – 4 =
= m2/m2 – 44/m2 – 4 =
= m2 – 4/m2 – 4 =
= 1

դ) (c – d/c2 + cdc/d2 + cd) : (d2/c3 – cd + 1/c + d) =
= (c – d)(d2 + cd) – c(c2 + cd)/(c2 + cd)(d2 + cd) : d2(c + d) + c3 – cd/(c3 – cd)(c + d) =
= -d3 – c3/2c2d2 + c3d + 2cd : d2c + d3.+ c3 – cd/c4 + c3d – c2d + cd2 =
= -d3 – c3/2c2d2 + c3d + 2cd * c4 + c3d – c2d + cd2/d2c + d3.+ c3 – cd =
= (-d3 – c3)(c4 + c3d – c2d + cd2)/(2c2d2 + c3d + 2cd)(d2c + d3.+ c3 – cd) =
= c2 – c4d3 – c3d4 – cd5 – c7 – c6d + c5d – c4d2/2c3d4 + 2c2d5 + 2c5d2 – 2c3d3 + c4d3 + c3d4 + c6d – c4d2 + 2c2d3 + 2cd4 + 2c4d – 2c2d2

Հանրահաշիվ 15․12․22

171-ա,գ․ Կաատարեք գործողությունները․

ա) x/3 + y/3 = x + y/3

գ) 2x/5 – 3y/5 = 2x – 3y/5


172-ա,գ․ Կաատարեք գործողությունները․

ա) x – 1/2 + 1/2 = x/2

գ) a + b/5 + a/5 = 2a + b/5


173-ա,գ․ Կաատարեք գործողությունները․

ա) 1/a + 2/a = 3/a

գ) a/b – 2a/b = -a/b = –a/b


175-ա,գ,ե․ Կաատարեք գործողությունները․

ա) x + 1/x – 1 + 2x/1 – x = x + 1/x – 1 + -2x/x – 1 = 1 – x/x – 1 = -1

գ) 2a/a – b + 3a/b – a = 2a/a – b + -3a/a – b = -a/a – b

ե) 2p + q/p – 2qp + 3q/2q – p = 2p + q/p – 2q-p – 3q/p – 2q = 3p + 4q/p – 2q


176-ա,գ․ A միանդամը ընտրեք այնպես, որ հավասարությունը ճիշտ լինի․

ա) 2/3 = A/3
A = 2(3/3) = 2 * 1 = 2
A = 2

գ) 3/8 = –A/32
A = -3(32/8) = -3 * 4 = -12
A = -12


ՏՆԱՅԻՆ․


171-բ,դ․ Կաատարեք գործողությունները․

բ) a/7 – b/7 = a – b/7

դ) 5m/4 + 3n/4 = 5m + 3n/4


172-բ,դ․ Կաատարեք գործողությունները․

բ) 2a/3 – 1 – a/3 = 3a – 1/3

դ) y/7 – x – y/7 = 2y – x/7


173-բ,դ․ Կաատարեք գործողությունները․

բ) a/x + 3/x = a + 3/x

դ) x + 1/x – x + 3/x = -2/x

175-բ,դ,զ․ Կաատարեք գործողությունները․

բ) 1/x – y – 1/y – x = 1/x – y + 1/x – y = 2/x – y

դ) 4m – 1/n – m – m – 4/m – n = 4m – 1/n – m – 4 – m/n – m = 3m + 3/n – m

զ) 8a + b/1 – a – 2a – 3b/a – 1 = 8a + b/1 – a3b – 2a/1 – a = 6a + 4b/1 – a


176-բ,դ․ A միանդամը ընտրեք այնպես, որ հավասարությունը ճիշտ լինի․

բ) 7/10 = 28/A
28/7 = A/10
A/10 = 4
A = 4 * 10

A = 40

7/10 = 28/40

դ) –1/5 = 15/A
15/-1 = A/5
A/5 = -15
A = 5 * -15

A = -75

1/5 = –15/75

Հանրահաշիվ 28․11․22

153-ա,գ,ե,է․ Կրճատեք կոտորակը։

ա) 4/8 = 1/2

գ) 45/210 = 3/14

ե) 2a/6 = a/3

է) x5/x7 = x-2


154-ա,գ,ե․ Կրճատեք կոտորակը։

ա) 2(x + y)/4ax = 2x + 2y/4ax = 1 + y/a

գ) 2(x – 1)/5(x – 1) = x – 1/2,5(x – 1) = x – 1/2,5x – 2,5

ե) 4x(x – y)3/16x2y(x – y) = (x – y)2/4xy


155-ա,գ․ Կրճատեք կոտորակը։

ա) x – y/y – x = -1

գ) 4mn(m – n)/2m(n – m) = 4m2n – 4mn2/2mn – 2m2 = 2mn – 2n2/n – m


156-ա,գ,ե․ Կրճատեք կոտորակը։

ա) 2x + 2y/4 = x + y/1 = x + y

գ) 4m – 4n/8mn = m – n/2mn

ե) 2a – 2b/4a + 4b = a – b/2a + 2b


ՏՆԱՅԻՆ․


153-բ,դ,զ,ը․ Կրճատեք կոտորակը։

բ) 8/12 = 2/3

դ) 256/924 = 64/231

զ) 14a/21ab = 2/3b

ը) 8m3n/12m2 = 2mn/3


154-բ,դ,զ․ Կրճատեք կոտորակը։

բ) a + b/a + b = 1

դ) 3a(a – b)2/6a(a – b)2 = 1/2

զ) 25m2n(a – b)/35mn2(a – b)2 = 5m/7n(a – b)


155-բ,դ․ Կրճատեք կոտորակը։

բ) 2(a – b)/3(b – a) = –2/3

դ) 6a2b3(a – 3)/14ab3(a – 3) = 3a/7


156-բ,դ,զ․ Կրճատեք կոտորակը։

բ) 3a – 3b/6a = a – b/2a

դ) 12ab/6a – 6b = 2ab/a – b

զ) 6x + 6y/3x – 3y = 2x + 2y/x – y


Հանրահաշիվ 14․11․22

120-ա,գ․ Գտեք արտահայտության արժեքը․

ա) 1-1 = 1
-11 = -1
(-1)1 = -1
(-1)-1 = -1
-1-1 = -1

գ) 2-2 = 0,25
-22 = -4
(-2)2 = 4
(-2)-2 = 0,25
-2-2 = -0,25


121-ա,գ,ե,է,թ,ի․ Գտեք արտահայտության արժեքը․

ա) 4-2 = 0,0625

գ) 3-4 = 1/81

ե) 5-1 + 4-1 = 0,2 + 0,25 = 0,45

է) 4-1 – 5-1 = 0,25 – 0,2 = 0,05

թ) 2-3 + 4-2 = 0,125 + 0,0625 = 0,1875

ի) 42 * 2-3 = 16 * 0,125 = 2


124-ա,գ,ե․ Համեմատեք թվերը.

ա) 50 = 1
(-5)0 = 1
1 = 1
50 = (-5)0

գ) (-2)3 = -8
(-2)0 = 1
-8 > 1
(-2)3 > (-2)0

ե) (-2)4 = 16
2-4 = 0,0625
16 > 0,0625
(-2)4 > 2-4


126-ա,գ,ե․ Համեմատեք զրոյի հետ.

ա) 2-3 = 0,125
0,125 > 0
2-3 > 0

գ) (-2)-3 = -0,125
-0,125 < 0
(-2)-3 < 0

ե) 2-4 = 0,0625
0,0625 > 0
2-4 > 0


127-ա,գ,ե,է․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե a ≠ 0.

ա) a3 * a4 = a7

գ) a13 : a6 = a7

ե) (a4)6 = a24

է) a7 * b7 = a7b7


128-ա,գ,ե,է․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե a ≠ 0.

ա) a5 : a6 = a-1

գ) a4 : a = a4 – 1 = a3

ե) a-4 : a6 = a-4 – 6 = a-10

է) a-11 : a-8 = a-11 – -8 = a-3


ՏՆԱՅԻՆ․


120-բ․ Գտեք արտահայտության արժեքը․

1-2 = 1
-12 = -1
(-1)2 = 1
(-1)-2 = 1
-1-2 = -1


121-բ,դ,զ,ը,ժ,լ․ Գտեք արտահայտության արժեքը․

բ) 3-1 = 1/3

դ) 7,120 = 1

զ) (5 + 4)-1 = 9-1 = 1/9

ը) (3-1 – 5-1)-2 = (1/31/5)-2 = (5/153/15)-2 = (2/15)-2 = 225/4 = 56,25

ժ) 3-2 – 9-1 = 1/91/9 = 0

լ) 3-4 – 9-2 = 1/811/81 = 0


124-բ,դ,զ. Համեմատեք թվերը.

բ) 5-2 և 52
5-2 = 1/25
52 = 25

5-2 < 52

դ) −32 և (−3)2
−32 = -9
(−3)2 = 9
−32 < (−3)2

զ) -24 և 2-4
-24 = -16
2-4 = 0,0625
-24 < 2-4


126-բ,դ,զ,ը․ Համեմատեք զրոյի հետ.

բ) (-2)3 = -8
-8 < 0

դ) -23 = -8
-8 < 0

զ) (-2)4 = 16
16 > 0

ը) -24 = -16
-16 < 0


127-բ,դ,զ,ը․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե a ≠ 0.

բ) a4 * a = a5

դ) a12 * a = a13

զ) (a2)5 = a10

ը) a4 * b4 = (ab)4


128-բ,դ,զ,ը․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե a ≠ 0.

բ) a7 : a6 = a

դ) a12 : a = a11

զ) a4 : a-5 = a9

ը) a-4 : a = a-5


Հանրահաշիվ 07․11․22

97․ Մի թվի 5%-ը և մյուս թվի 4%-ը միասին կազմում են 46, իսկ առաջին թվի 4%-ը և երկրորդ թվի 5%-ը միասին կազմում են 44։ Գտեք այդ թվերը։

x = առաջին թիվ
y = երկրորդ թիվ

0,05x + 0,04y = 46
0,04x + 0,05y = 44

100(0,05x + 0,04y) – 100(0,04x + 0,05y) = 4600 – 4400
5x + 4y – 4x – 5y = 200
x – y = 200

x = y + 200

100(0,05(1y – 200)) + 100(0,04y) = 4600
100(0,05y – 10) + 4y = 4600
5y – 1000 + 4y = 4600
9y – 1000 = 4600
9y = 3600
y = 400

x – 400 = 200
x = 600

(600; 400)


99․ եռանկյան մեկ կողմը 16 սմ է, իսկ մյուս երկու կողմերի տարբերությունը 0,4դմ։ Ինչի՞ են հավասար եռանկյան կողմերը, եթե նրա պարագիծը 0,38մ է։

x = մեծ անհայտ կողմի երկարություն (սմ)
y = փոքր անհայտ կողմի երկարություն (սմ)

x – y = 0,4դմ = 4 սմ
16 + x + y = 0,38մ = 38սմ

16 + x + y + (x – y) = 38 + 4
16 + x + y + x – y = 42
16 + 2x = 42
2x = 26
x = 13

y = 13 – 4 = 9

(13; 9)


101․ Եռանկյան պարագիծը 16 դմ է։ Մեծ կողմը 25 սմ-ով մեծ է փոքր կողմից, իսկ երկարությամբ միջին կողմի կրկնապատիկը 1սմ-ով փոքր է մյուս երկու կողմերի գումարից։ Գտիր եռանկյան կողմերը։

փոքր կողմ = x
միջին կողմ = y
մեծ կողմ = x + 25

x + y + x + 25 = 16դմ
2x + y + 25 = 160սմ
2y = x + x + 25 – 1 = 2x + 24
y = x + 12

2x + x + 12 + 25 = 160
3x + 37 = 160
3x = 123
x = 41

y = 41 + 12 = 53

(41; 53) (միջին կողմ = x + 25 = 41 + 25 = 66)


103․ Մեկն ասաց ընկերոջը․ «Տուր ինձ 100 ռուպի, և ես երկու անգամ քեզնից հարուստ կլինեմ»։ Ընկերը պատասխանեց․ «Տուր ինձ միայն 10 ռուպի, և ես 6 անգամ քեզնից հարուստ կդառնամ»։ Որքա՞ն կար յուրաքանչյուրի մոտ։

x = առաջին ընկերի փողի քանակը (ռուպի)
y = երկրորդ ընկերի փողի քանկաը (ռուպի)

x + 100 = 2(y – 100)
y + 10 = 6(x – 10)
x + 100 = 2y – 200
y + 10 = 6x – 60
y = 6x – 70

x + 100 = 2(6x – 70) – 200
x + 100 = 12x – 140 – 200
x = 12x – 440
12x – x = 440
11x = 440
x = 40

40 + 100 = 2y – 200
140 = 2y – 200
2y = 340
y = 170

(40; 170)


105․ Երեք տարաներում միասին կար 54լ ջուր։ Եթե առաջինից երկրորդի մեջ լցնենք 4լ, ապա այդ երկու տարաներում ջրի քանակությունը հավասար կլինի, իսկ եթե երրորդ տարանից երկրորդի մեջ լցնենք 17լ, ապա երկրորդում չորս անգամ ավելի ջուր կլինի, քան երրորդում։ Որքա՞ն ջուր կար յուրաքանչյուր տարանում։

Առաջին տարանի ջրի քանակություն (լ) = x + 8
երկրորդ տարանի ջրի քանակություն (լ) = x
երրորդ տարանի ջրի քանակություն (լ) = y

x + x + 8 + y = 54
2x + 8 + y = 54
x + 17 = 4(y – 17)
x + 17 = 4y – 68

2x + y = 54 – 8 = 46
y = 46 – 2x

x + 17 = 4((46 – 2x) – 68)
x + 17 = 184 – 8x – 68
x + 17 = 116 – 8x

x + 17 + 8x = 116
9x + 17 = 116
9x = 99
x = 11

2 * 11 + 8 + y = 54
22 + 8 + y =

54
30 + y = 54
y = 54 – 30
y = 24

(11; 24) (առաջին տարանի ջրի պարունակություն = x + 8 = 11 + 8 = 19)


106-ա,գ.

ա) Արամն ու Բաբկենը միասին կշռում են 82 կգ, Արամն ու Գագիկը՝ 83 կգ, Բաբկենն ու Գագիկը՝ 85 կգ։ Երեքով միասին քանի՞ կգ են կշռում։

Արամի զանգված (կգ) = x
Բաբկենի զանգված (կգ) = y
Գագիկի զանգված = 82 + 1 – x = x + y + 1 – x = y + 1

x + y = 82
x + y + 1 = 83
y + y + 1 = 2y + 1 = 85

2y + 1 = 85
2y = 84
y = 42

x + y = 82
x + 42 = 82
x = 40

(40; 42) (y + 1 = 42 + 1 = 43)


գ) Հայրն ունի յոթ որդի։ Առաջին և չորրորդ որդիների տարիքների գումարը 9 է, առաջինի և վեցցերորդի՝ 8, երկրորդի և հինգերորդի՝ 8, երկրորդի և երրորդի՝ 9, երրորդի և վեցերորդի՝ 6, չորրորդի և յոթերորդի՝ 4, իսկ յոթերորդի և հինգերրոդի՝ նույնպես 4։ Քանի՞ տարեկան է նրանցից յուրաքանչյուրը։

1-ին = a
2-րդ = b
3-րդ = c
4-րդ = d
5-րդ = e
6-րդ = f
7-րդ = g

a + d = 9
a + f = 8
b + e = 8
b + c = 9
c + f = 6
d + g = 4
g + e = 4

d + g = g + e
d = e

a + d – a – f = 9 – 8
d – f = 1
d = f + 1

b + c – b – e = 9 – 8
c – e = 1
c = e + 1

b + c – c – f = 9 – 6
b – f = 3
b = f + 3

e = f + 1

a + d – b – e = 9 – 8
d = e
a – b = 1
a = b + 1

c + f – d – g = 6 – 4
c = d + 1
d + 1 + f – d – g = 6 – 4
f – g + 1 = 2
f – g = 1

a = b + 1 = f + 4 = g + 5
b = g + 4
c = d + 1 = f + 2 = g + 3
d = c – 1 = g + 2
e = d = g + 2
f = g + 1

a + d = 9
g + 5 + g + 2 = 9
2g + 7 = 9
2g = 2
g = 0,5

a = g + 5 = 1 + 5 = 6
b = g + 4 = 1 + 4 = 5
c = g + 3 = 1 + 3 = 4
d = g + 2 = 1 + 2 = 3
e = d = 3
f = g + 1 = 1 + 1 = 2

a = 6, b = 5, c = 4, d = 3, e = 3, f = 2, g = 1


ՏՆԱՅԻՆ․


98. Մի թվի 20%-ը և մյուս թվի 50%-ը միասին կազմում են 27, իսկ առաջին թվի 50%-ը և երկրորդ թվի 50%-ը միասին կազմում են 42,3։ Գտեք այդ թվերը․

առաջին թիվ = x
երկրորդ թիվ = y

0,2x + 0,5y = 27
0,5x + 0,5y = 42,3

0,5x + 0,5y – (0,2x + 0,5y) = 42,3 – 27
0,5x + 0,5y – 0,2x – 0,5y = 15,3
0,3x = 15,3
x = 51

0,2 * 51 + 0,5y = 27
10,2 + 0,5y = 27
0,5y = 27 – 10,2
0,5y = 16,8
y = 33,6

(51; 33,6)


100. Գտեք եռանկյան կոմղերը, եթե նրա պարագիծը 0,9 մ է, մեծ կողմը 10 սմ-ով փոքր է մյուս երկու կողմերի գումարից, իսկ փոքր կողմի եռապատիկը 2սմ-ով մեծ է մյուս երկու կողմերի գումարից։

փոքր կողմի երկարություն (սմ) = x
միջին կողմի երկարություն (սմ) = y
մեծ կողմի երկարություն (սմ) = x + y – 10

x + y + x + y – 10 = 2x + 2y – 10 = 0,9մ = 90 սմ
2x + 2y = 100սմ
3x = y + y – 10 + 2 = 2y – 8

}2x + 2y = 100
}3x = 2y – 8

2x + 2y – (2y – 8) = 100 – 3x
2x + 2y – 2y + 8 = 100 – 3x
2x + 8 = 100 – 3x
100 – 8 = 3x + 2x
5x = 92
x = 18,4
2 * 18,4 + 2y = 100
36,8 + 2y = 100
2y = 100 – 36,8
2y = 63,2
y = 31,6

x + y – 10 = 18,4 + 31,1 – 10 = 49,5 – 10 = 39,5


102. Երկնիշ թվի թվանշանների գումարը 6 է։ Եթե այդ թվի թվանշանները տեղափոխենք, ապա կստացվի այնպիսի թիվ, որը կազմում է սկզբնական թվի 4/7 մասը։

թվի առաջին թվանշան = x
թվի երկրորդ թվանշան = y

x + y = 6
10y + x = 4/7(10x + y)
10y + x = 40/7x + 4/7y
9 3/7y + x = 40/7x
9 3/7y = 40/7x – x
9 3/7y = 33/7x
66/7y = 33/7x
66y = 33x
2y = x

x = 2y

2y + y = 6
3y = 6
y = 2

x = 2y = 2 * 2 = 4

(4; 2) (թիվը 42 է։)


104. Երեք բադ և չորս սագ միասին կշռում են 2 կգ 500 գ, իսկ չորս բադ և երեք սագ միասին կշռում են 2 կգ 400 գ։ Որքա՞ն է կշռում 1 սագը։

Բադի զանգված (գ) = x
Սագի զանգված (գ) = y

3x + 4y = 2500
4x + 3y = 2400

3x + 4y – (4x + 3y) = 2500 – 2400
3x + 4y – 4x – 3y = 100
y – x = 100
y = x + 100

3x + 4(x + 100) = 2500
3x + 4x + 400 = 2500
7x + 400 = 2500
7x = 210
x = 300

y = x + 100 = 300 + 100 = 400՛


106-բ. Չորս առևտրական ունեն որոշակի գումար։ Հայտնի է, որ առանց առաջինի, նրանց մոտ եղած գումարը 9000 դրամ է, առանց երկրորդի՝ 8500 դրամ, առանց երրորդի՝ 8000 դրամ, առանց չորրորդի՝ 7500 դրամ։ Քանի՞ դրամ ուներ նրանցից յուրաքանչյուրը։

Առաջին առևտրականի գումար (դրամ) = a
Երկրորդ առևտրականի գումար (դրամ) = b
Երրորդ առևտրականի գումար (դրամ) = c
Չորրորդ առևտրականի գումար (դրամ) = d

b + c + d = 9000
a + c + d = 8500
a + b + d = 8000
a + b + c = 7500

b + c + d – (a + c + d) = 9000 – 8500
b + c + d – a – c – d = 500
b – a = 500

a + c + d – (a + b + d) = 8500 – 8000
a + c + d – a – b – d = 500
c – b = 500
c = b + 500
c = a + 1000

a + b + d – (a + b + c) = 8000 – 7500
a + b + d – a – b – c = 500
d – c = 500
d = c + 500
d = a + 1500

a + 500 + a + 1000 + a + 1500 = 9000
3a + 3000 = 9000
3a = 6000
a = 2000

b = a + 500 = 2000 + 500 = 2500
c = a + 1000 = 2000 + 1000 = 3000
d = a + 1500 = 2000 + 1500 = 3500

Պատ․ առաջինը ուներ 2000 դրամ, երկրորդը՝ 2500 դրամ, երրորդը՝ 3000 դրամ և չորրորդը՝ 3500 դրամ։

Հանրահաշիվ 24․11․22

149-ա,գ,ե․ Կիրառելով հաշվառման կոտորակների հատկությունները՝ տրված հանրահաշվական կոտորակը ներկայացրեք բազմանդամի տեսքով․

ա) x – 1/1 = x – 1

գ) x2 + 3xy – y2/1 = x2 + 3xy – y2

ե) (x – y)6x/3x = (x – y)2 = 2x – 2y

150-ա,գ,ե․ Կոտարակը ձևափոխեք այնպես, որ նրա արջև դրված նշանը փոխվի հակադիրով։

ա) 1 – a/a = -(1 – a/a) = a – 1/-a = –a – 1/a

գ) x – y/x + y = –x – y/x + y = y – x/-x – y = –y – x/x + y

ե) a + b/a2 + b2 = –a + b/a2 + b2 = -a – b/b2– a2 = –-a – b/a2 + b2

151-ա․ Կոտորակը ներայացրեք 36x2 հայտարարով կոտորակի տեսքով․

5/36 = 5x2/36x2

2/x2 = 72/36x2

11/3x = 132x/36x2

7/9x2 = 28/36x2

1/4x = 9x/36x2

152-ա,գ․ A միանդամը կամ բազմանդամը ընտրեք այնպես, որ ստացվի ճիշտ հավասարություն․

ա) 4a/6a3 = 2/A

A = 3a2

գ) 3a2(x + y)/12ab(x + y) = A/4b

3a2x + 3a2y/12abx + 12aby = A/4b

A = 0,5a + 0,5a = a

A = a

153-ա,գ,ե․ Կրճատեք կոտորակը․

ա) 4/8 = 1/2

գ) 45/210 = 3/14

ե) 2a/6 = a/3


ՏՆԱՅԻՆ․


149-բ,դ,զ,ը. Կիրառելով հաշվառման կոտորակների հատկությունները՝ տրված հանրահաշվական կոտորակը ներկայացրեք բազմանդամի տեսքով․

բ) 3x + y/1 = 3x + y

դ) x2 – 2xy + y2/1 = x2 – 2xy + y2

զ) 15(x + y)/5 = 3(x + y) = 3x + 3y

ը) x2 – 4xy + 4y2/x – 2y = x – 2x + 4y2 = 4y2 – x

150-բ,դ,զ. Կոտարակը ձևափոխեք այնպես, որ նրա արջև դրված նշանը փոխվի հակադիրով։

բ) –x/x – 3 = -x/3 – x

դ) –a2 + 1/a – 2 = -a2 – 1/2 – a

զ) –1/2x + 3y = -1/-2x – 3y

ը) –-x – y/-a – b = x + y/a + b

151-բ. Կոտորակը ներայացրեք 20x2y հայտարարով կոտորակի տեսքով․

1/20y = x2/20x2y

5/x2 = 100y/20x2y

7/20 = 7x2y/20x2y

11/2x = 110xy/20x2y

3/5xy = 12x/20x2y

152-բ,դ. A միանդամը կամ բազմանդամը ընտրեք այնպես, որ ստացվի ճիշտ հավասարություն․

բ) 12x2y/48xy = x/A

A = 4

դ) 7mn(x – y)2/14(x – y)3 = mn/A

A = 2(x – y) = 2x – 2y

153-բ,դ,զ,ը. Կրճատեք կոտորակը․

բ) 8/12 = 2/3

դ) 256/924 = 64/231

զ) 14a/21ab = 2/3b

ը) 8m3n/12m2 = 2mn/3

Հանրահաշիվ 21․11․22

137-ա,գ,ե․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով․

ա) 102/122 = (10/12)2

գ) 254/78 = (25/72)4

ե) m3m5/a8 = m8/a8 = (m/a)8


138-ա,գ,ե․ Համեմատեք թվերը․

ա) 34 և 43
34 = 81
43 = 64
34 > 43

գ) 1020 և 2010

1020 = 1010 * 1010
2010 = 1010 * 210

1020 > 2010

ե) 19992000 > 19981999


139․ Ներկայացրեք a2 հիմքով աստիճանի տեսքով։

ա) (a5)2 = a10 = (a2)5

բ) (a3)4 = a12 = (a2)6

գ) (a6)7 = a42 = (a2)21


141․ Ներկայացրեք քառակուսու տեսքով․

ա) a4 = (a2)2

բ) a20 = (a10)2

գ) a50 = (a25)2


143․ Գոնե մի եղանակով ներկայացրեք 3 արտադրիչների տեսքով․

ա) 56 = 5 * 52 * 53

բ) b5 = b2 * b4 * b-1

գ) (ab)4 = a2 * b2 * (ab)2


145-ա,գ,ե․ Աստղանիշի փոխարեն գրեք այնպիսի թիվ, որ հավասարությունը ճիշտ լինի․

ա) 35 * * = 38
35 * 33 = 38

գ) 24 * * = 22
24 * 2-2 = 22

ե) (43)* = 415
(43)5 = 415


ՏՆԱՅԻՆ․


137-բ,դ,զ․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով․

բ) 43/56 = (4/52)3

դ) (m3)4/(a4)3 = m12/a12 = (m/a)12

զ) (n6)12/a12 = (n6/a)12

138-բ,դ. Համեմատեք թվերը․

բ) 24 և 42
24 = 22 * 22
42 = 22 * 22
24 = 42

դ) 100200 և 200100

100200 = 10010 * 10010
200100 = 10010 * 210

100200 > 200100

140․ a50-ը ներկայացրեք տվյալ հիմքով աստիճանի տեսքով․

ա) a50 = (a5)10

բ) a50 = (a2)25

գ) a50 = (a10)5

142․ Գոնե մի եղանակով ներկայացրեք երկու արտադրիչների արտադրյալի տեսքով․

ա) 710 = 73 * 77

բ) a6 = a2 * a4

գ) (cd)7 = c7 * d7

145-բ,դ,զ․ Աստղանիշի փոխարեն գրեք այնպիսի թիվ, որ հավասարությունը ճիշտ լինի․

բ) 43 * * = 46
43 * 43 = 46

դ) (53)* = 56
(53)2 = 56

զ) 2* * 3* = 63
23 * 33 = 63

Հանրահաշիվ 17․11․22

130․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով ատիճանի տեսքով․

ա) a-3 * b-3 = (ab)-3

բ) 72 * 2-3 * 7 = 73 * 23 = 73 * 1/23 = (7 * 1/2)3 = (7/2)3


133-ա,գ,ե,է․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե ա ≠ 0.

ա) 23 * 24 = 27

գ) 43 * 42 * 4 = 46

ե) 36 * 37 * 3 * 3 = 315

է) 112 * 112 * 112 = 116


134-ա,գ,ե․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե ա ≠ 0.

ա) a5 * a4 = a9

գ) a10 * a = a11

ե) a * a = a2


135-ա,գ,ե․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե ա ≠ 0.

ա) 25 : 24 = 2

գ) 59 : 5 = 58

ե) 57/513 = 5-6


136-ա,գ,ե․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե ա ≠ 0.

ա) a7 : a3 = a4

գ) a6 : a = a5

ե) a20/a22 = a-2


ՏՆԱՅԻՆ․


131․ Արտահայտությունը ներկայացրեք աստիճանների արտադրյալի տեսքով․

ա) (a2b-5)3 = (a2)3 * (b-5)3 = a6 * b-15

բ) (a-7b2)-2 = (a-7)-2 * (b2)-2 = a14 * b-4

գ) (a-3b-5)-4 = (a-3)-4 * (b-5)-4 = a12 * b20

133-բ,դ,զ,ը․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե ա ≠ 0.

բ) 5 * 56 = 57

դ) 72 * 7 * 75 = 78

զ) 64 * 64 * 63 * 62 = 613

ը) 93 * 96 * 92 * 94 * 9 = 916

134-բ,դ,զ. Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե ա ≠ 0.

բ) a3 * a8 = a11

դ) a * a7 = a8

զ) a * a2 * a3 * a4 = a10

135-բ,դ,զ․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե ա ≠ 0.

բ) 37 : 38 = 3-1

դ) 103/10 = 102

զ) 812/810 = 82

136-բ,դ,զ․ Ներկայացրեք ամբողջ ցուցիչով աստիճանի տեսքով, եթե ա ≠ 0.

բ) a8 : a12 = a-4

դ) a12/a4 = a8

զ) a20/a = a19