1. Ա խմբի գոյականներից ածականներ ստացի՛ր Բ խմբի ածականակերտ ածանցների միջոցով:

Ա. Տուն, իմաստ, գույն, ոսկի, երկաթ, համ:
Բ. Ան, դժ, յա, ատ, ե, եղ:

Անտուն,
Անիմաստ
Անգույն, դժգույն, գունատ
Ոսկե, ոսկյա
Երկաթե, երկաթյա
Անհամ, համեղ

2. Տրված բայերից ածականներ կազմի՛ր և ընդգծի՛ր  ածականակերտ ածանցները:

Վստահել, համակրել, բացատրել, դյութել, գրավել, հուզել, բարկանալ, վախենալ, ամաչել, պարծենալ:

Վստահելի
համակրելի
բացատրելի, անբացատրելի
դյութելի
գրավելի
հուզելի
բարկանալի
վախենալի
ամաչելի
պարծենալի

3. Տրված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր ածականներով  և ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները:

Յոթ գյուխ ունեցոդ, երկու երես ունեցող, երկու փող ունեցող, եռանդով օժտված, շատ բուրդ ունեցոդ, գույն ունեցող, թևեր ունեցող, մեծ ուժ ունեցող, երեք տարի (ամ) տևող, տասը տարեկան:

Յոթգլխանի, երկերեսանի, երկփողանի, եռանդոտ, բրդոտ, գունավոր, թևավոր, ուժեղ, եռամյա, տասնամյա

4. Կետերը փոխարինի՛ր ածականակերտ ածանցներով:

…կենդան, …կամ, …խոսկան, հայր.., կիս…, փառ…, վայր…, աղ…., արևել…, երևան…, ընկեր…, կծ…, ազդ…, թրթռ…, հնչ…, շաչ…, խոհ…, դողդոջ…:

անկենդան, դժկամ, չխոսկան, հայրական, կիսատ, փառավոր, վայրի, աղի, արևելյան, Երևանցի, ընկերական, կծու, ազդու, թրթռուն, հնչուն, շաչուն, խոհանոց, դողդոջուն:

5․ Ընդգծված բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով և բացատրի՛ր, թե այդ ածականներն ինչո՛ւ ոչ թե ուն, այլ  յուն ածանցով են կազմվել:

 Օրինակ`

Ահեղաշաչյուն փոթորիկ — Ահեղ շաչյունով փոթորիկ:
Քաղցրահնչյուն մեղեդի — Քաղցր հնչյունով մեղեդի։
Քնքշաշրշյուն զգեստ — Քնքուշ շրշյունով զգեստ։
Բարեհնչյուն ձայն — Բարի հնչյունով ձայն։
Դառնահնչյուն ոռնոց — Դառը հնչյունով ոռնոց։

Յուն է և ոչ թե ուն, որովհետև մի ածականով և մի այլ գոյականով բարդ ածական են կազմել։

1․ Որոշիր, թե որ հոլովով են դրված հետևյալ գոյականները: 

Փողից,  ձեռքով, փշին, սրտում, աչքի:

Փողից – բացառական
Ձեռքով – գործիական
Փշին – տրական
Սրտում – ներգոյական
Աչքի – սեռական

2․ Որոշիր՝ ընդգծված բառերը որ հոլովով են դրված:

Հայրենիքից (բացառական) հեռու ապրող մարդը միշտ տխուր և միայնակ է:
Դա մի շքեղ շինություն էր, որը գտնվում էր քաղաքից (բացառական) հեռու բլրի (սեռական) վրա:
Մոտենալով կարկաչուն գետակին (տրական) տղան փայտով (գործիական) ստուգեց խորությունը և զգուշորեն ոտքը մտցրեց ջրի (սեռական) մեջ:
Երկնքի (սեռական) կապույտ անդորրության մեջ երևում էին արևի առաջին շողերը, (հայցական) որոնք ավետում էին պայծառ օր:

3․ Հոլովիր հետևյալ բառերը՝ քար, մարդ, քույր, օր, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն:

	ուղղական	սեռական	տրական	հայցական	բացառական	գործիական	ներգոյական
քար	քար	քարի	քարի(ն)	քարը	քարից	քարով	քարում
մարդ	մարդ	մարդու	մարդու(ն)	մարդուն	մարդուց	մարդով	մարդու մեջ
քույր	քույր(ը)	քրոջ	քրոջ(ը)	քույր(ը)	քրոջից	քրոջով	քրոջ մեջ
օր	օր(ը)	օրվա	օրվա(ն)	օր(ը)	օրվանից	օրով	օրվա մեջ
մայր	մայր	մոր	մոր(ը)	մորը	մորից	մորով	մոր մեջ
աշուն	աշուն	աշնան	աշնան(ը)	աշունը	աշնանից	աշնանով	աշնան մեջ
գլուխ	գլուխ	գլխի	գլխի(ն)	գլուխը	գլխից	գլխով	գլխում
բնություն	բնություն	բնության	բնության(ը)	բնությունը	բնությունից	բնությամբ	բնության մեջ

4․Փակագծում տրված գոյականները գրի´ր համապատասխան հոլովով:

Նյու Յորքի բնակիչները զարմանքով դիտում էին 19-ամյա մի ուսանողի, որը սիրալիր ժպիտով սեղմում էր մի մեծ հանրախանութ մտնող բոլոր այցելուների ձեռքերը: Այդ ձևով 8643-րդ հաճախորդին ողջունելուց հետո նա վեր պարզեց կապտած ձեռքը և բացականչեց.
* Ուռա´: Ռուզվելտի ռեկորդը գերազանցեցի:
Հավանաբար քչերին է հայտնի, որ 1907 թվականի Սպիտակ տանը մի ընդունելության ժամանակ ԱՄՆ-ի այն ժամանակվա նախագահը սեղմել էր 8513 մարդու ձեռք:

5․ Փակագծում տրված գոյականները գրի´ր համապատասխան հոլովով:

Երբեմն ծովից (ծով) լույս է դուրս գալիս: Այն դիտվում է մակերեսային տաք ջրերից (ջրեր)՝ ալիքների (ալիք) կապտականաչավուն լուսարձակման (լուսարձակում) տեսքով(տեսք): Ծովային լուսարձակման (լուսարձակում) գլխավոր աղբյուրը միաբջիջ օրգանիզմներն են, որոնք ինչպես բույսերի (բույսեր), այնպես էլ կենդանիների (կենդանիներ) հատկություն ունեն: Նրանք արևի (արև) էներգիան լուսային էներգիայի (էներգիա) վերածելու բացառիկ ունակություն ունեն: Քիմիական բարդ ռեակցիաների (ռեակցիա) հետևանքով (հետևանք) առաջանում է «սառը» լուսարձակում, որը չի ուղեկցվում ջերմության (ջերմություն) արտադրությամբ (արտադրություն):

1. Պարզի՛ր, թե քերականական ո՛ր հատկանիշի  հիման վրա է կազմվել
 յուրաքանչյուր խումբը (խմբի բոլոր բաոերն ի՞նչ ընդհանուր հատկանիշ 
ունեն):

Ա. Ուրարտու, Արա Գեղեցիկ, Արագած, Արգիշտի, Նեղոս, Վահան Տերյան, «Անուշ», Ռուսաստանի Դաշնություն:

Հատուկ գոյականներ

Բ. Մանկություն, միամտություն, ուրախություն, սուգ, վիշտ, ահ, 
հնարավորություն:

վերացական գոյականներ

Գ. Հայր, մայր, մարդ, կին, ընկեր, եղբայր, հոգեբան, ուսանողուհի,
 դերասանուհի, անձնավորություն:

2. Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրու և բացատրի՛ր
 օրինաչափությունը:

Ա Ուժ, տարր, ծով, նավ, կույտ, բերդ, շենք:

Ուժեր
տարրեր
ծովեր
նավեր
բերդեր
շենքեր

Բ. ճանապարհ, գաղտնիք, հրաշք, մեքենա, շրջան, շինություն, նավահանգիստ:

ճանապարհներ
գաղտնիքներ
հրաշքներ
մեքենաներ
շրջաններ
շինություններ
նավահանգիստներ

Գ. Գառ, դուռ, մատ, մուկ, թոռ, ձուկ, լեռ, բեռ:

գառներ
դռներ
մատներ
մկներ
թոռներ
ձկներ
լեռներ
բեռներ

Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:

աստղեր
արկղեր
վագրեր
անգղեր
սանրեր

Ե. Ծովածոց, սուզանավ, դաշտավայր, շնագայլ, հեռագիր, լրագիր:

ծովածոցեր
սուզանավեր
դաշտավայրեր
շնագայլեր
հեռագրեր
լրագրեր

Զ. Քարտաշ, գրագիր, լեռնագործ, բեռնակիր:

քարտաշներ
գրագրեր
լեռնագործեր
բեռնակիրներ

է. Մարդ, կին:

մարդիկ
կանայք

3. Փակագծում տրված բաոերը հոգնակի՛ դարձրու և համապատասխան 
ձևով գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Մրցող լաստանավերը մաքուր էին ու զարդարված գույնզգույն լաթերով:

Հարթավայրերի գարնան հորդացումների ժամանակ գետերը կարող են
 հակառակ ուղղությամբ հոսել:

Օդերևութաբանին (օդերևութաբան) զգուշացնում են քաղաքին սպառնացող նոր ցիկլոնի
մասին:

Գետում ջրի մակարդակը բարձրացել էր սառցադաշտի (սառցադաշտ) պատճառով:

Ջրի հոսանքը դանդաղեցնում են հատակին լցված քարակույտին (քարակույտ):

Աշխարհի գեղեցիկ ջրվեժներից (ջրվեժ) մեկը` Վիկտորիան, անցյալ դարում է հայտնագործվել 
եվրոպացիների կողմից:

Շատ ծովախորշից (ծովախորշ) վերածվել են ցամաքի:

4. Տրված հավաքական գոյականներից յուրաքանչյուրով երկու
 նախադասություն կազմի՛ր դրանք դնելով եզակի և հոգնակի թվերով:

Ամբոխ

Ամբոխը հավաքվել էր հրապարակում և դիտում էր կրկեսի ծաղրածուին։
«Ամբոխները խելագարված» պոեմը գրել է Եղիշե Չարենցը։

Ոհմակ 

Գայլերի ոհմակը պատրաստվում էր հարձակվել ոչխարների հոտի վրա շշ։
Գայլերի ոհմակներից յուրաքանչյուրը ունի մեկ առաջնորդ։

Անտառը

Անտառում ամպի ստվերներ կային։
Աշխարհում անտառների ընդհանուր տարածքը կազմում է 4․06 միլիարդ հեկտար:

Դասարան

Դասարանը լուռ էր քնության ժամին։
7-Ա և 7-Գ դասարանները ֆութբոլի մրցաշար էին անցկացնում։

Նախադասությունից դո՛ւրս գրիր բոլոր գոյականները՝ նշելով նրանց բոլոր հատկանիշները։

Աշուն էր՝ տերևաթափով, արևի նվազ ջերմությամբ, դառնաշունչ քամիով, որ ծառերի ճղներից պոկում էր դեղնած տերևները, խմբերով քշում, տանում հեռու ձորերը։ 

աշուն – պարզ, հասարակ, եզակի, ուղղական
տերևաթափ – բարդ, ուղղ
արև
ջերմություն
քամի
ծառ
ճյուղ
տերև
խումբ
ձոր

Դ) Որ հատուցանէ չար փոխանակ բարւոյ, չար ի տանէ նորա մի պակասեսցէ։

(Աոակք  ԺԷ, 13)   

որ                                 — ով, ով որ

հատուցանէ              — հատուցում է, տալիս է

փոխանակ բարւոյ    — բարու փոխարեն

ի տանէ նորա            — նրա տանից

մի պակասեսցէ         — չպակասի, չի պակասի, չպիտի պակասի. չի պակասելու

ՀԱՐՑ ԵՎ ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ

Նախադասությունն աշխարհաբա՛ր դարձրու։

Ով, որ չար հատուցում է բարու փոխարեն, չար նրա տանից չի պակասի։

Գրաբա՛ր դարձրու այս նախադասությունը.

Ով, որ չար է հատուցում բարիքի փոխարեն, նրա տնից չար չի պակասելու։

Բարու փոխարեն չարով մի՛ հատուցիր (մի՛ հատուցաներ), չարը տանիցդ (ի տանէ քումմէ) չի պակասի։

Չեն տարբերվում, այլ միմյանց լրացնում են: Որովհետև մեկը ասում է, որ եթե դու բարու փոխարեն չար անես, հաստատ անընդհատ չարություն կգա քո տուն և այլևս չի պակասի, իսկ եթե չարություն չանես, հաստատ չարություն չի գա քո տուն:

Պատմի՛ր մի պատմություն (կարդացած, լսած, կամ հորինած), որի հետևությունն այս խրատը լինի։

Զ)  Ընկալարուք զխրատ` եւ մի՛ զարծաթ, եւ զգիտութիւն` քան զոսկի ընտիր։ Լաւ է իմաստութիւն, քան զականս պատուականս։               (Առակք  Ը,    10-11)

ընկալարուք                     — ընկալեցեք, վերցրեք

ակն                                     — ակ, թանկարժեք քար

զականս պատուականս  — պատվական քարեր(ը)

Ընկալեցեք զխրաթ եվ մի զարծաթ եվ զգիտություն քան զոսկի ընտիր։ Լավ է իմաստությունն, քան պատվական քարերը։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ

Լրացրո՛ւ նախադասաթյունը.

Խրատը, գիտությունը ու իմաստությունը ավելի լավ են, քան արծաթ, ոսկի ու թանկագին քարերը։

1. Տրված բաղադրյալ բառերից նոր բառեր կազմի՛ր` այլ արմատ կամ ածանց ավելացնելով:

Օրինակ`
ժառանգական — ժառանգականություն, տեխնիկական -գիտատեխնիկական:

Մարդկային, ծայրահեղ, ստամոքսային, գիտակցություն, ակնաբույժ, մթնոլորտ, որոշում, ընդհատ, օրինաչափ, ձեռնարկ, մանրէ, փոխանակություն:

Մարդկային – Մարդկայնություն
ծայրահեղային – ծայրահեղականություն
ստամոքսային – ենթաստամոքսային
գիտակցություն – անգիտակցություն
ակնաբույժ – ակնաբուժային
մթնոլորտ – մթնոլորտային
որոշում – ախտորոշում
ընդհատ – անընդհատ
օրինաչափ – օրինաչափություն
ձեռնարկ – ձեռնարկություն
մանրէ – մանրադիտակ
փոխանակություն – նյութափոխանակություն

2. Կետերը փոխարինի՛ր փակագծում տրված բաղադրիչներից կազմված համապատասխան բաղադրյալ բառերով:

Մեր Հանրապետության (հանուր, պետ, ություն) թռչնաշխարհի (թռչուն, աշխարհ) տարատեսակությունը (տար, տեսակ, ություն) պայմանավորված է նրանով, որ այստեղ գալիս են իրանական (Իրան, ական), Միջերկրական (մեջ, երկիր, ական) ծովի և կովկասյան (կովկաս, յան) թռչուններ: Դրանցից համընդհանուր (համ, ընդ, հանուր) ճանաչում (ճանաչ, ում) ունեն մարդու հարևանությամբ (հարևան, ություն) ապրողները և նրանք, որոնց կենսակերպը (կյանք, կերպ) առնչվում է մարդու տնտեսական (տուն, տես, ական) գործունեության հետ:

3. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր բաղադրյալ բառերով:

Երկինքը քերելու չափ բարձր, բարի մտքով, վատ համբավ ունեցող, հեշտությամբ թեքվող, խաժ աչքեր ունեցող, կյանքը սիրող, հանրության կողմից ճանաչված, կյանքով ուրախացող,
մանր նկարներ անող, թռչուններ բուծելու տեղ, գյուղի տնտեսությանը հատուկ, միտք հղանալը, արդյունք ունեցող, աշխատանքը սիրելը, հավասար  կշիռ  ունենալը, բառերի մասին գիտություն:

Երկինքը քերելու չափ բարձր – երկնաքեր
բարի մտքով – բարեմիտ
վատ համբավ ունեցող – վատահամբավ
հեշտությամբ թեքվող – հեշտաթեք
խաժ աչքեր ունեցող – խաժաչյա
կյանքը սիրող – կենսասեր
հանրության կողմից ճանաչված – հանրաճանաչ
կյանքով ուրախացող – կենսախինդ
մանր նկարներ անող – մանրանկարիչ
թռչուններ բուծելու տեղ – թռչնաբուծարան
գյուղի տնտեսությանը հատուկ – գյուղատնտեսական
միտք հղանալը – մտահղացում
արդյունք ունեցող – արդյունավետ
աշխատանքը սիրելը – աշխատասեր
հավասար կշիռ ունենալը – հավասարակշիռ
բառերի մասին գիտություն – բառագիտություն

4․Տրված բաղադրյալ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Մատնաչափ, կիսագունդ, անհարթ, անտեսանելի, ինքնաշարժ, սկզբնական, արևմտաեվրոպական, աստղադիտարան, համաշխարհային, հավասարաչափ:

Մատնաչափ – մատի չափ
կիսագունդ – գնդի կեսը
անհարթ – անհավասար հարթություն ունեցող
անտեսանելի – տեսնելն անհնարին
ինքնաշարժ – ինքն իրեն շարժվող
սկզբնական – սկզբին վերաբերվող
արևմտաեվրոպական – Եվրոպայի արևմուտքին վերաբերվող
աստղադիտարան – աստղեր դիտելու վայր
համաշխարհային ամբողջ աշխարհին վերաբերվող
հավասարաչափ – հավասար չափ չունեցող

Լեզվաբանական ամսագիր․ կարդա, ծանոթացիր, ո՞ր համարը քեզ դուր եկավ․ ինքդ որևէ նյութ առաջարկիր ամսագրի համար։

1․ Օգտվելով հոմանիշների բառարանից՝ կետերի փոխարեն գրիր տրված բառերին հոմանիշ մեկական բառ, որոնցում լինի՝

գ տառը.
նույնիսկ – անգամ
նպաստել – օգնել
նվեր – պարգև
վաղը – եգուց
զգեստ – հագուստ
շահ – օգութ
մեղեդի – երգ
խոչընդոտ – արգելք
աչքածակ – ագահ
երազանք – բանդագուշանք

ք տառը.
պղպեղ – տաքդեղ
թագավոր – արքա
տաբատ – վարտիք
անարատ – մաքուր
վռնդել – արտաքսել
ժողովել – հավաքվել
ճոխ – շքեղ
ատամ – կեռիք
գրավական – երաշխիք
տաղանդ – շնորհք

2․Գոյական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ գոյականների հինգ զույգ:
1. Ահ, ծուղակ, թախանձանք, ընչազրկություն, թովչանք, աղքատություն, թակարդ, երկյուղ, հրապուրանք, աղերսանք:

Ահ – երկյուղ
աղերսանք – թախանձանք
ծուղակ – թակարդ
ընչազրկություն – աղքատություն
թովչանք – հրապուրանք

2. Հռչակ, առաջաբան, ավար, հարգանք, համբավ, կողոպուտ, բաղձանք, ներածություն, ավար, տենչանք:

հռչաք – համբավ
տենչանք – բաղձանք
ներածություն – առաջաբան
ավար – կողոպուտ
ավար – հարգանք

Ածական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ ածականների հինգ զույգ:
1. Զգոն, առաքինի, առույգ, աչալուրջ, տրտում, թանձր, թախծոտ, պարկեշտ, եռանդուն, խիտ:

զգոն – աչալուրջ
թանձր – խիտ
պարկեշտ – առաքինի
տրտում – թախծոտ
եռանդուն – առույգ

2. Բանիմաց, թույլ, թերահավատ, հնազանդ, շողոքորթ, հեզ, լավատեղյակ, կեղծավոր, տկար, կասկածամիտ:

տկար – թույլ
բանիմաց – լավատեղյակ
կասկածամիտ – թերահավատ
շողոքորթ – կեղծավոր
հնազանդ – հեզ

Բայական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ բայերի հինգ զույգ:
1.Ապականել, ըմբոստանալ, գովել, ընդվզել, վատաբանել, պղծել, խաղաղվել, դրվատել, հանդարտվել, փնովել:

խաղաղվել – հանդարտվել
վատաբանել – փնովել
ըմբոստանալ – ընդվզել
դրվատել – գովել
փղծել – ապականել

2. Թմրել, հավաքել, շահագործել, դժգոհել, ընդարմանալ, ժողովել, ճնշել, տրտնջալ, վառել, հրկիզել:

հավաքել – ժողովել
հրկիզել – վառել
ընդարմանալ – թմրել
տրտնջալ – դժգոհել
շահագործել – ճնշել